Vinacomin thông tin về việc tạm dừng đầu tư cảng Kê Gà

Trước sự quan tâm của dư luận vềviệc dừng đầu tư cảng Kê Gà (Bình Thuận), Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoángsản Việt Nam (Vinacomin) đã có văn bản số 909 VINACOMIN-VP cung cấp thông tinchính thức về vấn đề này. Dưới đây là nội dung thông tin mà Vinacomin cung cấp.

Vì sao Vinacomin lại đề nghị tạmdừng đầu tư xây dựng dự án cảng Kê Gà

Vinacomin đã có văn bản số 6526/VINACOMIN-HĐTV ngày 17/12/2012 báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc lựa chọncảng phục vụ các dự án Bôxit - Nhôm của Vinacomin. Sau khi cân nhắc một cáchthận trọng, đặc biệt là với sự tư vấn của Tổng công ty Tư vấn thiết kế GTVT(TEDI), Hội đồng thành viên Vinacomin đã báo cáo Thủ tướng về việc tạm dừng đầutư xây dựng dự án cảng Kê Gà- Bình Thuận với các lý do chủ yếu sau: Trên cơ sởđịnh hướng của Quy hoạch phát triển ngành công nghiệp bauxit nhôm và phát triểnkinh tế xã hội của tỉnh Bình Thuận, dự án đầu tư xây dựng cảng Kê Gà được lậpvới quy mô công suất năm 2015: 3,5 triệu tấn/năm; năm 2020: 17,5 triệu tấn/năm;năm 2025: 27 triệu tấn/năm; năm 2030: 37 triệu tấn/năm.

Trong quá trình thực hiện Quy hoạchbauxit trên, cho đến nay mới chỉ có 02 dự án thử nghiệm được đầu tư xây dựngtheo Quy hoạch là Dự án Tân Rai- Lâm Đồng (công suất 650.000 tấn alumin/năm) vàDự án Nhân Cơ- Đắk Nông (cùng công suất 650.000 tấn alumin/năm) do Vinacomin làchủ đầu tư.

Nhà máy alumin Tân Rai cuối năm 2012đã chạy thử và ra sản phẩm alumin. Nhà máy alumin Nhân Cơ dự kiến giữa 2014 sẽra sản phẩm. Các dự án sản xuất hydroxit nhôm­, alumin, điện phân nhôm khác đềukhông được đầu tư theo đúng tiến độ dự kiến trong Quy hoạch, một phần do kinhtế thế giới suy thoái, nhu cầu tiêu thụ khoáng sản và giá khoáng sản giảm thấp,mặt khác do các vấn đề phức tạp về công nghệ, kỹ thuật, môi trường khi đầu tưxây dựng các dự án này, nên Chính phủ đã chỉ đạo rà soát, điều chỉnh Quy hoạchbauxit cho phù hợp.

Dự án xây dựng cảng Kê Gà được lậptrong bối cảnh không có cảng nào phục vụ cho việc xuất nhập hàng hóa tại khuvực Bình Thuận. Đến thời điểm hiện nay, Bình Thuận có cảng Vĩnh Tân và đangchuẩn bị lập dự án xây dựng cảng trung chuyển than cho khu vực phía Nam thìviệc dừng xây dựng cảng Kê Gà là hợp lý và phù hợp với quy hoạch của Chính phủ.Bên cạnh đó, trên thực tế, đến năm 2020 lượng hàng hóa thông qua cảng Kê Gà chỉkhoảng 2,5 triệu tấn/năm thấp hơn rất nhiều so với lượng hàng hóa theo dự áncảng đã được phê duyệt. Với lượng hàng hạn chế như vậy, việc sử dụng các cảnghiện có hiệu quả hơn so với đầu tư xây dựng cảng mới.

Đây là nguyên nhân dẫn đến đề xuấttạm dừng đầu tư xây dựng cảng Kê Gà của Vinacomin. 

Đề xuất này đã được các Bộ: Kế hoạchvà Đầu tư, Giao thông vận tải, Công Thương thẩm định, báo cáo Thủ tướng Chínhphủ và đã được Thủ tướng Chính phủ đồng ý.

Việc dừng xây dựng cảng Kê Gà cónhững ảnh hưởng gì

Việc dừng đầu tư dự án cảng Kê Gàhoàn toàn không ảnh hưởng gì đến 2 dự án bauxit- alumin đã và đang đầu tư vìtrong giai đoạn đầu, khối lượng sản phẩm cần thông qua cảng của 2 dự án này cònthấp nên Vinacomin thực hiện phương án thuê cảng tại khu vực Thị Vải- Cái Mép(cảng Gò Dầu, cảng Phú Mỹ…).

Về lâu dài, thực hiện theo chỉ đạocủa Chính phủ, Vinacomin đang phối hợp với TEDI nghiên cứu lựa chọn quy mô vàđịa điểm xây dựng cảng phù hợp với quy hoạch phát triển bauxit- nhôm, Quy hoạchti - tan và kinh tế khu vực.

Việc dừng dự án đầu tư xây dựng cảngKê Gà sẽ có tác động tích cực hơn cho doanh nghiệp du lịch và người dân vùng dựán. Các doanh nghiệp du lịch sẽ lại tiếp tục được thực hiện dự án du lịch củamình.

Giai đoạn 1 của dự án có liên quantới 4 doanh nghiệp du lịch, giai đoạn 2 liên  quan đến 43 hộ dân và 8doanh nghiệp du lịch. Hiện nay, dự án đang trong giai đoạn 1, Vinacomin đã phốihợp với UBND huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận tiến hành kiểm đếm xong 43/43hộ dân và 11/12 doanh nghiệp du lịch đồng thời tiến hành tổ chức đền bù giaiđoạn 1 cho 4 doanh nghiệp du lịch với giá trị đền bù giải phóng mặt bằng đượcUBND huyện Hàm Thuận Nam phê duyệt là 4,63 tỷ đồng. Vinacomin đã chuyển 4 tỷđồng cho địa phương, tuy nhiên đến thời điểm hiện nay mới chỉ có 1 doanh nghiệpdu lịch đã nhận tiền và bàn giao đất.

Vinacomin sẽ tiếp tục phối hợp vớiUBND tỉnh Bình Thuận trong việc lập phương án xử lý khối lượng công việc cònlại để báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Về hiệu quả kinh tế của dự án TânRai- Lâm Đồng

Cần khẳng định lại rằng, khi lập dựán thử nghiệm bauxit Tân Rai- Lâm Đồng là có hiệu quả kinh tế. Song ở thời điểmhiện nay, do kinh tế thế giới suy giảm và giá các mặt hàng khoáng sản trong đócó alumin cũng giảm theo dẫn đến giảm hiệu quả kinh tế của dự án. Vì thế,Vinacomin sẽ đề xuất với Chính phủ một số cơ chế chính sách trong giai đoạn đầucủa dự án để tăng tính hiệu quả.

Đến nay, dự án Tân Rai- Lâm Đồng đãhoàn thành đầu tư, Nhà máy alumin của dự án đang trong giai đoạn chạy thử, ngày26/12/2012 đã có sản phẩm alumin đầu tiên, kết quả phân tích bước đầu cho thấychất lượng sản phẩm alumin đạt yêu cầu theo hợp đồng EPC đã ký kết.

Hiện nay Tập đoàn đang tích cực chỉđạo việc hoàn thiện quá trình chạy thử để đưa Nhà máy vào sản xuất trong quý2/2013. Một số nguyên nhân chủ yếu dẫn đến hiệu quả kinh tế của dự án chưa đạttheo mục tiêu là vốn đầu tư tăng, trượt giá, chi phí nguyên nhiên vật liệu tăngvà đặc biệt giá alumin tại thời điểm hiện nay trong bối cảnh khủng hoảng kinhtế lại giảm xuống mức dưới 340 USD/tấn. Kết quả tính toán trên là áp dụng theomặt bằng giá hiện nay trong bối cảnh kinh tế thế giới khủng hoảng và giá các mặthàng khoáng sản nói chung trên thế giới đều giảm.

Tập đoàn cho rằng sẽ không công bằngnếu đánh giá hiệu quả kinh tế dự án chỉ căn cứ vào hiệu quả kinh tế đơn thuầncủa dự án đối với chủ đầu tư mà không tính đến hiệu quả kinh tế-xã hội lan tỏa,cũng như ý nghĩa chính trị, an ninh quốc phòng của Dự án đối với địa phương vàkhu vực Tây Nguyên. Dự án sẽ thu hút khoảng 1.500 lao động địa phương, có đónggóp cho ngân sách TW và địa phương, tạo điều kiện phát triển công nghiệp hỗ trợcũng như hạ tầng kỹ thuật, văn hóa xã hội cho địa phương và khu vực.

Tập đoàn xin cung cấp thêm thông tinvề khả năng nghiên cứu thu hồi các sản phẩm có ích từ bùn đỏ đã có kết quả banđầu khích lệ, khả năng thành công lớn, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ ViệtNam đang tích cực khẩn trương hoàn thiện Đề tài ở quy mô thử nghiệm để chuyểnsang quy mô công nghiệp việc nghiên cứu xử lý bùn đỏ để thu hồi lại xút, sảnxuất sắt xốp, xỉ. Nếu thành công sẽ mang lại nguồn thu bổ sung cho Dự án và đặcbiệt là giảm thiểu mức độ ô nhiễm của bùn đỏ, giảm thiểu việc đầu tư hồ bùn đỏ,điều này có ý nghĩa quan trọng đối với dự án.

Một trong những yếu tố quan trọng,quyết định mức độ hiệu quả của Dự án là giá bán alumin, trong bối cảnh khó khănchung của nền kinh tế thế giới, sản xuất nhôm bị chững lại, vì vậy giá alumincũng giảm theo và hiện nay đứng ở giá thấp dưới 340 USD/ tấn. Với xu thế nềnkinh tế thế giới đang phục hồi, Tập đoàn tin chắc rằng ngành công nghiệp sảnxuất nhôm sẽ tăng trở lại và việc giá alumin sẽ gia tăng là hiện thực (có thờiđiểm năm 2008 giá alumin đã đạt mức 500 USD/tấn).

Theo dự báo của các chuyên gia phântích thuộc Citigroup Inc, Morgan Stanley và Societe General SA, giá alumin trênthị trường thế giới giai đoạn 2010-2020 dự báo dao động trong khoảng 300USD/tấn đến 640 USD/tấn, trung bình ở khoảng 450 USD/tấn.

Với các yếu tố thuận lợi nêu trêncùng các biện pháp tăng cường công tác quản lý, tiết giảm chi phí và cơ chếchính sách thuế, phí hợp lý, về lâu dài, chúng tôi tin rằng dự án Tân Rai- LâmĐồng, mặc dù với tính chất là dự án thử nghiệm, nhưng sẽ có hiệu quả kinh tế,đặc biệt là hiệu quả kinh tế-xã hội tổng thể.

Về dự án Nhân Cơ tại tỉnh Đắk Nông

Việc quyết định đầu tư Dự án Nhân Cơcũng như dự án Tân Rai là căn cứ vào tính khả thi về kỹ thuật và kinh tế của Dựán tại thời điểm xem xét và có tính đến mức độ rủi ro của Dự án. Vinacominquyết định đầu tư dự án Nhân Cơ tại tỉnh Đắk Nông đã tuân thủ đầy đủ quy địnhvề quản lý đầu tư xây dựng cơ bản; tại thời điểm phê duyệt dự án điều chỉnh(tháng 2/2010), dự án đạt hiệu quả kinh tế.

Nhà máy Alumin Nhân Cơ được khởicông ngày 28/02/2010, hiện nay đã triển khai thực hiện 72/73 hạng mục, toàn bộthiết bị chủ yếu đã tập kết đến chân công trình, nhà thầu đang tiến hành lắpđặt thiết bị, khối lượng hoàn thành đạt khoảng 51%.

Dự kiến hoàn thành đầu tư Nhà máy vàcó sản phẩm vào giữa năm 2014, vì vậy, việc dừng dự án Nhân Cơ trong bối cảnhhiện nay là không thực tế. Vì cũng như các dự án đầu tư khác, hiệu quả dự án đãlập phụ thuộc chủ yếu vào biến động của giá thành và đặc biệt là giá bán trongtương lai.

Hiện nay, Vinacomin đang rà soát,cập nhật và tính toán lại tổng mức đầu tư, kiểm tra lại hiệu quả kinh tế thuầntúy cũng như hiệu quả kinh tế-xã hội tổng hợp của dự án.

Tập đoàn xin cảm ơn và trân trọng ýkiến phản biện của các nhà khoa học về dự án Nhân Cơ trong bối cảnh hiện nay.

Nguồn Chinhphu.vn