Tác phẩm “Đời sống mới” của Hồ Chí Minh với vấn đề xây dựng nông thôn mới

Đảng ta chủ trương phát động phong trào “Xây dựng đời sống mới”. Ngày 3/4/1946, Ủy ban vận động đời sống mới Trung ương được thành lập. Một năm sau, Bác về thăm và nói chuyện với cán bộ, nhân dân tỉnh Thanh Hóa, Bác bắt tay viết tác phẩm Đời sống mới với bút danh Tân Sinh. Ngày 20/3/1947, Người đã công bố tác phẩm này để chỉ đạo và động viên phong trào toàn dân xây dựng đời sống mới.

Trong lời tựa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định ý nghĩa của tác phẩm là giúp nhân dân ta thực hành đời sống mới để cứu quốc và kiến quốc.

Theo Người, thực hành đời sống mới là cần, kiệm, liêm, chính. Người giải thích: “Chính trong lúc này càng phải thực hành đời sống mới là Cần, Kiệm, Liêm, Chính. Quân đội phải siêng tập, siêng đánh (giặc). Nhân dân tăng gia sản xuất, phải siêng làm, thì kháng chiến chắc chắn thắng lợi, thế cho nên phải Cần. Binh sĩ phải tiết kiệm đạn dược, mỗi viên đạn một tên thù. Cho nên phải Kiệm. Mọi người đều trong sạch, không tham lam, không đem của công dùng vào việc tư, thì mọi việc mới chạy. Cho nên ai cũng phải Liêm. Mỗi người quốc dân đều phải vì nước quên nhà, hăng hái ủng hộ kháng chiến, ra sức tăng gia sản xuất, trừ diệt bọn bán nước hại dân quyết làm cho Tổ quốc thống nhất độc lập. Thế là Chính”. Cần, kiệm, liêm, chính như cách trình bày của Người trong tác phẩm không phải xa lạ, không khó khăn. Nếu mỗi người đều cố gắng sẽ thực hiện được một cách hiệu quả.

Nói về đạo đức mới, Người giải thích rằng không phải là gạt bỏ mọi cái cũ mà phải phát huy những tinh hoa về truyền thống yêu nước, cần cù lao động, đoàn kết chống giặc ngoại xâm, tương thân, tương ái, lá lành đùm lá rách...

Thực hành đời sống mới là công việc của mọi người dân, bắt đầu từ cội nguồn là mỗi người, gia đình, làng xã. Trong tác phẩm, Người dành một phần nói về văn hóa gia đình. Trong gia đình, thực hiện đời sống mới thì trên thuận, dưới hòa, bình đẳng, tôn trọng, tin cậy lẫn nhau, không thiên tư, thiên ái; về vật chất từ ăn mặc, đến việc làm đều tiêu pha có kế hoạch, ngăn nắp; cưới hỏi, giỗ, tết nên đơn giản tiết kiệm; quan tâm tới con cái, đến việc tu dưỡng học hành, kỷ cương nền nếp; giải phóng phụ nữ và thực hiện nam nữ bình đẳng.

Để nhân dân nhận thức đúng và thực hành tốt đời sống mới, Người coi công tác tuyên truyền, thuyết phục rất quan trọng.

Hiện nay nước ta đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh. Học những chỉ dạy của Người về đời sống mới còn nguyên giá trị. Sự nghiệp cách mạng đã mang lại những thành tựu vô cùng to lớn trên nhiều phương diện, trong đó có đời sống mới, cuộc sống của đại bộ phận nhân dân đã, đang và sẽ được ấm no, tự do, hạnh phúc, con người được phát triển năng lực toàn diện.

Tuy nhiên, thực tế có không ít biểu hiện những lễ hội tôn vinh nét đẹp văn hóa của dân tộc bị lạm dụng, thần thánh hóa diễn ra tràn lan, để lại những hình ảnh phản cảm gây bức xúc. Tình hình tội phạm gia tăng, mỗi năm, dịp tết đến xuân về lại có hàng trăm vụ đánh nhau, có những vụ gây chết người rất nghiêm trọng. Một số mối quan hệ rường cột trong gia đình, nhà trường và ngoài xã hội đã bị lạm dụng, đi quá xa so với những chuẩn mực thông thường.

Việc cưới, việc tang nhiều nơi, nhiều nhà đã trở thành nỗi ám ảnh của cộng đồng vì chuyện lạm dụng. Từ thị thành cho đến nông thôn, những việc tốt, người tốt rất nhiều nhưng sức lan tỏa chưa tương xứng. Trong khi đó, những hiện tượng tiêu cực thông qua các phương tiện mạng xã hội lan tỏa rất nhanh. Bên cạnh đó, hiện vẫn còn có một số không nhỏ cán bộ, đảng viên lạm dụng chức quyền, thực thi công vụ trái nguyên tắc và luân thường đạo lý, chỉ lo vun vén lợi ích cá nhân ích kỷ mà thiếu trách nhiệm, vô cảm với đời sống người dân, không ít trường hợp ức hiếp dân lành, gây những hậu quả nghiêm trọng.

Thực tiễn xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh cho thấy vai trò của cấp ủy, chính quyền, người đứng đầu trong hệ thống chính trị và từng người dân đồng sức đồng lòng, thấy rõ việc làm là thiết thực, hữu ích, bằng sự năng động, sáng tạo, quyết tâm cao mới thực hiện được chương trình, mục tiêu đặt ra. Đơn cử việc lập lại trật tự vỉa hè, dẹp nạn lấn chiếm lề lòng đường, phải có sự đồng thuận cao, nghiêm túc, minh bạch, công tâm, khách quan và quyết liệt thì mới có thể ổn định lâu dài, mới góp phần đem lại văn minh đô thị với đúng nghĩa.

Nhận thức sâu sắc về những nội dung cụ thể trong tác phẩm Đời sống mới của Chủ tịch Hồ Chí Minh, các cấp ủy không ngừng tuyên truyền và trước hết nêu gương xây dựng đời sống mới trong mỗi gia đình, ngoài xã hội. Hơn lúc nào hết, phải đề cao các giá trị cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, là hạt nhân cốt lõi, nền tảng vững chắc trong cuộc sống.