Ải Chi Lăng - Lạng Sơn

Ải Chi Lăng nằm cáchHà Nội khoảng 105km, thuộc hai huyện Chi Lăng và Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn- làmột thung lũng hẹp hình bầu dục nằm giữa hai dãy núi: phía Tây là núi đá KaiKinh nằm bên dòng sông Thương và phía Ðông là núi đất Bảo Ðài- Thái Hòa.

Trải khắp thung lũnggần đó và án ngữ ven đường cái quan còn có nhiều ngọn núi thấp như: Kỳ Lân, MãYên, Hàm Quỷ, Phượng Hoàng, Nà Nông, Nà Sản… Ở hai đầu thung lũng, nơi hai dãynúi đá phía Tây và núi đất phía Ðông khép lại gần nhau là lũy Ải Quỷ phía Bắcvà núi Ngõ Thề phía Nam.Những núi đó tạo ra một hùng quan dài 5km, rộng khoảng 3km, rất hiểm trở.

Từ xa xưa, con ngườiđã để lại ở Chi Lăng vết tích của nền văn hóa Bắc Sơn-Mai Pha, với những hangđộng cực kỳ đẹp cùng những mảnh rìu đá, mảnh gốm nổi tiếng… Với địa thế hiểmyếu, qua bao nhiêu triều đại, Ải Chi Lăng là phên dậu đầu tiên trấn giữ kinhthành Thăng Long, gắn liền với lịch sử chiến tranh vệ quốc hào hùng với nhữngchiến công vang dội của dân tộc Việt Nam chống lại sự xâm lược của các triềuđại phong kiến phương Bắc.

Năm 1077, sau khi đượcThái úy Lý Thường Kiệt đích thân đến bàn bạc, chỉ đạo binh cơ, dựa vào chiếntuyến Quyết Lý và Giáp Khẩu (dựng tại Chi Lăng), phò mã Thân Cảnh Phúc và quândân Lạng Sơn đã cùng quân đội nhà Lý đánh tan quân Tống xâm lược lần thứ hai.Năm 1284, tướng Nguyên là Nghê Nhuận khi qua Ải Chi Lăng đã bị phục binh nhàTrần chặn đánh bằng hố bẫy ngựa và giết chết tại chỗ.

Nhưng chiến công oanhliệt nhất là vào cuối năm 1427 khi cuộc kháng chiến chống quân Minh do Lê Lợi-Nguyễn Trãi lãnh đạo sắp bước vào giai đoạn kết thúc. Quân viện binh của nhàMinh do An Viễn hầu Liễu Thăng chỉ huy đã rơi vào ổ phục kích của tướng Lê Sáttại núi Mã Yên. Liễu Thăng bị chém bay đầu tại trận, đạo quân cứu viện tan vỡhoàn toàn. Vương Thông ở thành Ðông Quan hay tin chấp nhận đầu hàng. Ðất nướcsạch bóng quân thù. Ðến thế kỷ XVIII, dưới thời Hoàng đế Quang Trung, Chi Lănglại một lần nữa cùng quân dân cả nước đánh tan tành quân xâm lược nhà Thanh…

Ngày nay, tại Ải ChiLăng có Tượng đài kỷ niệm chiến thắng Chi Lăng và Khu Di tích lịch sử Chi Lăngbao gồm 52 điểm kéo dài gần 20km, phần lớn thuộc hai xã Chi Lăng và Quang Lang.Khu di tích này chủ yếu tái hiện lại chiến thắng Chi Lăng oai hùng năm 1427 vàđã được Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa- Thể Thao và Du lịch) xếp hạngdi tích lịch sử Quốc gia. Ở Khu di tích lịch sử này còn có Bia chiến thắng vàBảo tàng Chi Lăng được xây dựng vào năm 1982, nhân kỷ niệm 555 năm Chiến thắngChi Lăng.

NguyễnHồng (t.h)