Lễ nhảy lửa của người Dao đỏ ở Hà Giang

Nghi lễ linh thiêng

Theo quan niệm của người Dao đỏ, lửa được coi như là một vị thần linh thiêng, lửa giúp mang lại cho đồng bào sự ấm áp. Lễ thường được tổ chức trong đêm, trong 15 ngày đầu tháng Giêng, là dịp để người dân tạ ơn tổ tiên, cầu chúc cho mùa màng tươi tốt và cuộc sống no đủ; cầu thần linh phù hộ cho an khang thịnh vượng cũng như xua đuổi tà ma, bệnh tật.

Lễ nhảy lửa là nét sinh hoạt văn hóa tinh thần hết sức phong phú và độc đáo của dân tộc Dao đỏ

Các hoạt động đặc sắc

Lễ nhảy lửa được tổ chức ngay trên một khoảng sân rộng. Một đống than củi to được soạn sẵn, phải là loại than hồng, đang bùng cháy ở giai đoạn rực rỡ nhất. Khi đống củi đã trở thành một đống than hồng rừng rực cháy, thầy cúng xin quẻ âm dương. Được thần lửa đồng ý, những chàng trai muốn được nhảy lửa đã ngồi “hầu lễ” từ đầu buổi lễ, được phép ngồi trước mặt các thầy cúng để phù phép. Trong tiếng gõ đều đều từ thanh tre, tiếng chập cheng, tiếng trống như thúc giục, các chàng trai bắt đầu những điệu nhảy múa mạnh mẽ. Họ nhảy lò cò trước bàn thờ rồi lao vào giữa đống than lửa đỏ rực.

Hoạt động nhảy lửa chỉ dành cho nam giới và họ luôn nhận được sự thán phục, ngưỡng mộ của mọi người. Những chàng trai người Dao đỏ nhảy múa với đôi chân trần trong đống than lửa và dùng tay hất tung đống than củi ra tứ hướng, tạo nên khung cảnh huyền hoặc và lấp lánh ánh lửa bùng lên trong đêm. Mỗi người thường nhảy lửa trong vòng 3-4 phút, sau đó tiếp tục nhảy lò cò về làm lễ tại bàn thờ trước khi trở lại vị trí.

Một người có thể tham gia nhảy nhiều lần, qua đó thể hiện sức mạnh, sự khéo léo và nhanh nhẹn của mình.
Lễ hội nhảy lửa không chỉ là minh chứng cho sức mạnh, lòng dũng cảm của các chàng trai người Dao đỏ mà còn là hoạt động văn hóa độc đáo mang đậm bản sắc rất hoang sơ, huyền bí cần được bảo tồn và phát huy. Với những giá trị đó, Lễ hội nhảy lửa của người dân Dao đỏ Hà Giang đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.