Sản phẩm du lịch của công viên địa chất toàn cầu đầu tiên ở Việt Nam

Nằm ở độ cao trung bình 1.000 – 1.600m so với mực nước biển, Cao nguyên đá Đồng Văn có diện tích gần 2.356 km² trải dài qua địa bàn 4 huyện của tỉnh Hà Giang. Với 80% diện tích núi đá vôi lộ thiên, Cao nguyên đá Đồng Văn được tạo thành từ những điều kiện môi trường và trải qua các giai đoạn phát triển rất khác nhau kéo dài hàng trăm triệu năm. Đây là một trong những vùng đá vôi rất đặc biệt, chứa đựng những dấu ấn tiêu biểu về lịch sử phát triển của vỏ Trái đất, tạo nên cảnh đẹp hùng vĩ, tráng lệ và ấn tượng, độc nhất vô nhị ở Việt Nam. Đây là sản phẩm văn hóa vật thể do bàn tay của tự nhiên tạo ra và ban tặng cho Hà Giang.

Sự hấp dẫn của từng dãy đá trên Công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn luôn thu hút khách du lịch. Ảnh tư liệu

Với vẻ đẹp kỳ vĩ bởi những dãy núi đá, cảnh sắc Cao nguyên đá Đồng Văn đẹp ở mọi thời điểm trong năm, nhất là mùa hoa nở. Tính theo dương lịch, vào tháng 1 – 2, hoa đào đỏ thắm khắp nơi báo hiệu mùa xuân đến. Cùng thời gian với hoa đào nở là hoa mận, hoa cải vàng như đàn bướm khoe sắc, thắm biếc cả cao nguyên. Tháng 3 – 4, khi hoa đào, hoa mận sắp tàn cũng là lúc hoa gạo bắt đầu bung nở, đỏ rực một màu, tô điểm nồng ấm trong tiết trời cao nguyên se lạnh. Tháng 4 – 5, mùa mưa đến, trên những ruộng bậc thang đẹp như tranh thủy mạc tấp nập người người ra đồng cày cấy, đông vui như trẩy hội. Tháng 9 -10 cao nguyên đá với núi sông hùng vĩ, hoa tam giác mạch nở rộ, mới đầu từ màu trắng, sau chuyển sang phớt hồng, ánh tím rồi đỏ sậm.

Cao nguyên đá Đồng Văn có nhiều di tích nổi tiếng. Dinh thự Vua Mèo là di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia có diện tích trên 1.000 m2, được xây dựng từ đầu thế kỷ 20 với những đường cong, nét lượn, chạm trổ tinh xảo. Đây không chỉ là dinh thự mà còn là pháo đài phòng thủ giữa cao nguyên đá. Phố cổ Đồng Văn chạy dài gần 1 km được hình thành cách đây gần một thế kỷ, trong đó có hơn 40 ngôi nhà cổ có từ 100 đến 300 tuổi. Cột cờ Lũng Cú cao vút nằm ở độ cao trung bình 1.600 mét so với mặt biển hiên ngang khẳng định chủ quyền quốc gia là điểm du lịch mang ý nghĩa lịch sử thiêng liêng. Bãi đá cổ là một quần thể những tảng đá có khắc họa nhiều hình thù bí hiểm như những chữ tượng hình sơ khai có niên đại 2.000 năm là địa điểm hấp dẫn đối với các nhà khoa học và du khách ưa khám phá, tìm hiểu...  Ngoài ra còn các di tích quốc gia khác như: Đèo Mã Pì Lèng (sống mũi con mèo) cao chót vót, khoảng 2000m so với mặt nước biển. Núi Đôi Quản Bạ như hai bầu vú khổng lồ, căng tròn v.v. Hang Rồng với nhiều nhũ đá cùng các hình thù kỳ thú…

Cư dân gồm 18 dân tộc anh em sinh sống trong khu vực Công viên địa chất Cao nguyên đá Đồng Văn có các chợ phiên với nếp sinh hoạt văn hóa chứa đựng các giá trị truyền thống văn hóa dân tộc. Nơi đây cũng như các vùng khác của Hà Giang thường có các phiên chợ lùi ở các xã (họp luân phiên ngược lại các thứ trong tuần). Đây không chỉ là nơi trao đổi hàng hóa, phục vụ nhu cầu tiêu dùng mà còn là nơi biểu hiện đậm nét nhất bản sắc văn hóa dân tộc của vùng cao. Nổi tiếng toàn quốc là lễ hội chợ tình Khâu Vai diễn ra vào gần cuối tháng 3 âm lịch hàng năm. Đây là một phiên chợ độc đáo, hấp dẫn với đủ màu sắc trang phục của các dân tộc Mông, Dao, Giáy, Tày, Nùng..., khiến phiên chợ cứ như một rừng hoa khoe sắc. Những ngày này, trai gái kéo nhau đến đây để gặp gỡ và nói lời yêu thương... Những năm gần đây, hoa tam giác mạch đã trở thành điểm nhấn, thu hút hàng trăm nghìn du khách đến chiêm ngưỡng. Lễ hội này được duy trì hàng năm nhằm tuyên truyền, quảng bá, xây dựng thương hiệu, nâng cao vị thế, hình ảnh của Hà Giang với bạn bè trong nước và quốc tế.

Cao nguyên đá Đồng Văn quyến rũ du khách còn bởi ẩm thực đặc sắc. Chợ Tráng Kìm huyện Quản Bạ, nổi tiếng với món phở sợi dai, kết hợp cùng thịt gà, được phủ bột nghệ vàng bắt mắt thơm lừng. Thắng cố làm từ thịt ngựa hoặc bò là món ăn riêng có và độc đáo của người Mông. Bánh cuốn chan, nhân có thể là thịt bằm, hoặc trứng tráng, ăn kèm bánh cuốn là một bát canh to với nước xương ngon đậm đà. Lạp xưởng gác bếp làm từ thịt nửa nạc nửa mỡ được ướp gia vị có mùi thơm, ăn một lần nhớ mãi. Thắng dền với những viên bánh thả trong bát có nước đường cùng vị bùi bùi của nước cốt dừa và thanh cay của gừng xắt lát. Mèn mén, làm từ ngô tẻ, bột đậu và rau cải mèo, còn tổ chua làm từ bột đậu nghiền trộn với rau cải mèo là sự kết hợp vị giác tuyệt vời. Xôi ngũ sắc nấu từ gạo nếp đồ với các loại lá cây rừng tạo nên 5 màu đặc trưng, vị thơm dẻo và ngon miệng. Bánh tam giác mạch chiên làm từ bột tam giác mạch trộn lẫn bột gạo nếp và lá gai giã... Mỗi loại mang hương vị khác nhau, đặc trưng và ấn tượng.

Sản phẩm văn hóa du lịch của Công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn của tỉnh Hà Giang với phong cảnh hùng vĩ, những thửa ruộng bậc thang, cánh đồng hoa cải vàng đẹp mê hồn, văn hóa vật thể, phi vật thể… phong phú đặc trưng và độc đáo của các dân tộc vùng cao đã, đang và sẽ là những điểm đến đầy mê hoặc và cuốn hút du khách. Sản phẩm văn hóa du lịch của Công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn của tỉnh Hà Giang sẽ là mô hình tốt để chúng ta học tập, rút kinh nghiệm trong việc bảo tồn và xây dựng sản phẩm văn hóa du lịch của công viên địa chất Krông Nô của Đắk Nông.