Thánh địa Cát Tiên

Di tích Cát Tiên (còngọi là Thánh địa Cát Tiên) là quần thể Di chỉ khảo cổ bị vùi lấp trong lòngđất, mới được phát hiện năm 1985. Di tích này rộng hàng trăm hécta được bao bọcbởi dãy núi cuối cùng của Trường Sơn nam.

Thánh địa Cát Tiên gồmrất nhiều gò đồi, trải dài khoảng 15km ven sông Đồng Nai từ xã Quảng Ngãi đếnxã Đức Phổ, huyện Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng. Qua 8 cuộc khai quật, các Nhà khảocổ học Việt Nam đã tìm thấy một quần thể phế tích, gồm nhiều kiến trúc đền đài,mộ tháp và hơn 1.000 hiện vật, như: tượng thần Uma, Ganesa, Siva, nhiều mảnhvàng chạm khắc các thần linh, tu sĩ, hoa sen, linh vật, chữ Phạn,...

Đặc biệt, Thánh địaCát Tiên khai quật được cặp ngẫu tượng Linga-Yoni (lớn nhất Đông Nam Á) và tấmmi cửa (trán cửa) bằng đá nặng hơn 1 tấn, khác lạ hoàn toàn với các mi cửa thápChàm từng thấy, rất bí ẩn, làm phong phú thêm kho tàng cổ vật Việt Nam. Các nhàkhoa học phỏng đoán rằng, Di tích Cát Tiên là một Vương quốc cổ xuất hiệnkhoảng thế kỷ IV đến thế kỷ VIII (cách đây khoảng 1.200 - 1.400 năm).

Nhiều hội thảo khoahọc đã được tổ chức, nhưng đến nay những bí ẩn về Di tích Cát Tiên chưa đượcgiải mã. Thánh địa Cát Tiên thuộc nền văn hóa nào, niên đại nào, chủ nhân làai, có vai trò gì, mối quan hệ nào với lịch sử,... chưa có đáp số đúng. Các nhàkhoa học, khảo cổ, văn hóa học,... trong và ngoài nước vẫn đang nỗ lực lý giải,tìm câu trả lời thuyết phục. Những thông tin về Thánh địa Cát Tiên vẫn đangđược công chúng và giới học giả quan tâm, bàn luận sôi nổi.

Vùng đất Cát Tiên (nằmở khoảng giữa Sài Gòn - Đà Lạt) quê hương của dân tộc Mạ, Xtiêng, M’nông,...nhiều trầm tích văn hóa, hoang sơ và thân thiện. Ngoài việc tham quan, chiêmbái Thánh địa Cát Tiên (Di tích quốc gia) bí ẩn, du khách còn được khám pháRừng quốc gia Cát Tiên (Khu dự trữ Sinh quyển thế giới) độc đáo.

Hà Hữu Nết