Thực hiện tốt vấn đề nhà ở là tiền đề nâng cao mức sống nhân dân, ổn định xã hội

Có thể nói, có nhà ở là một trong những nhu cầu cần thiết của mọi tầng lớp nhân dân. Thực hiện tốt vấn đề nhà ở là tiền đề quan trọng góp phần nâng cao mức sống của nhân dân, ổn định xã hội, tác động tích cực đến việc xây dựng và phát triển đất nước.

Một góc khu tái định cư Đắk Nur, phường Nghĩa Đức (TX Gia Nghĩa). Ảnh: Y Krăk

Tuy nhiên, theo đánh giá của Bộ Xây dựng thì suốt một thời gian dài, nhiều dự án phát triển nhà ở được triển khai, nhưng chưa xuất phát từ quy hoạch cũng như nhu cầu của người dân. Một số địa phương chưa quan tâm đúng mức đến việc xây dựng chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở…

Đây là nguyên nhân dẫn đến tình trạng lệch cán cân cung-cầu và khiến việc phát triển các loại hình nhà ở chưa đáp ứng được nhu cầu của nhiều tầng lớp dân cư. Bên cạnh đó, biến động mạnh của thị trường cũng gây ảnh hưởng xấu, hạn chế việc tạo lập chỗ ở của người dân. Điển hình là giá nhà tăng cao, vượt quá khả năng tài chính của một bộ phận lớn dân cư, khiến sức ép về nhà ở ngày càng tăng, nhất là tại khu vực đô thị.

Nhóm đối tượng công chức, viên chức, lực lượng vũ trang hưởng lương từ ngân sách nhà nước, những người có thu nhập trung bình và thu nhập thấp lại càng khó khăn hơn khi muốn tạo lập nhà ở cho bản thân và gia đình. Hiện tượng đầu cơ, làm giá, mua đi bán lại nhà ở để kiếm lời diễn ra tương đối phổ biến và đã từng gây ra “sốt ảo” khiến thị trường đã yếu lại càng phát triển thiếu bền vững.

Phần lớn nguồn cung về nhà ở trong thời gian vừa qua chủ yếu do các hộ gia đình, cá nhân tự xây dựng. Hình thức chia lô, bán nền để người dân tự xây dựng nhà ở dẫn đến tình trạng xây dựng sai quy hoạch dọc các trục đường giao thông, tuyến đê, kênh rạch… phổ biến tại nhiều nơi. Nhiều dự án quy mô nhỏ lẻ chưa bảo đảm kết nối đồng bộ trong cùng khu vực.

Vì vậy, Đảng, Nhà nước đã có chủ trương phát triển nhà ở xã hội nhằm phục vụ nhu cầu hiện đại hóa, nâng cao chất lượng sống cho người dân, giải quyết bài toán an sinh xã hội. Chính phủ cũng đã có những quy định cụ thể cho việc xây dựng nhà ở xã hội, thể hiện quyết tâm hiện thực hóa chính sách về nhà ở bằng một loạt các quyết sách tích cực và các hành lang cơ chế, khuyến khích các doanh nghiệp tham gia thực hiện các dự án nhà ở xã hội. 

Cùng với việc tạo điều kiện, khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia phát triển nhà ở hàng hóa để đáp ứng nhu cầu của các đối tượng có khả năng chi trả, Nhà nước cũng có những chính sách hỗ trợ đặc biệt để phát triển nhà ở phi hàng hóa (chủ yếu do Nhà nước can thiệp), nhằm đáp ứng nhu cầu về chỗ ở cho nhóm đối tượng không có khả năng chi trả theo cơ chế thị trường.

Bộ Xây dựng cũng đề xuất lên Chính phủ 8 nhóm đối tượng cụ thể cần hỗ trợ, gồm: người có công với cách mạng; hộ nghèo khu vực nông thôn; người có thu nhập thấp tại khu vực đô thị; cán bộ, công chức, viên chức, nhân sĩ, trí thức, văn nghệ sĩ; sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp thuộc lực lượng vũ trang nhân dân; công nhân lao động; học sinh-sinh viên các trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp và dạy nghề; đối tượng chính sách xã hội đặc biệt khó khăn (người tàn tật, người già cô đơn, người nhiễm chất độc da cam…).

Cụ thể hóa chính sách về nhà ở cho nhóm đối tượng này là cơ sở giúp cho việc xây dựng phương thức phát triển quỹ nhà ở phi hàng hóa có quy mô, hình thức phù hợp. Bên cạnh đó, chỉ tiêu phát triển quỹ nhà ở xã hội cũng được đưa vào nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội của mỗi địa phương, để các cơ quan có thẩm quyền giám sát, đánh giá kết quả thực hiện.

Do đó, tại nhiều tỉnh thành trong cả nước đã có những mô hình phát triển dự án "Nhà ở xã hội". Ước vọng có một nơi an cư của hàng triệu người thu nhập trung bình và thấp ở các khu đô thị đang dần trở thành hiện thực. Đây được xem là sự khẳng định về vai trò, trách nhiệm của Nhà nước  trong việc tạo điều kiện, hỗ trợ để mọi người dân đều có chỗ ở phù hợp, nhất là giúp các đối tượng khó khăn về nhà ở, nhưng không có khả năng tạo lập nhà ở theo cơ chế thị trường.