Điều chỉnh phân bổ nguồn vốn, nâng cao hiệu quả đầu tư công giai đoạn 2021 - 2025

Còn nhiều hạn chế trong phân bổ vốn

Trong giai đoạn 2016-2020, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 30/2015/NQ "Quy định nguyên tắc, tiêu chí, định mức và nhiệm vụ phân bổ vốn đầu tư phát triển cho cấp huyện". Tuy nhiên, qua giám sát của Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh, việc triển khai nghị quyết còn nhiều hạn chế.

Nghị quyết yêu cầu các địa phương ưu tiên phân bổ vốn đầu tư cho ngành Giáo dục

Theo đó, những quy định nguyên tắc, tiêu chí, định mức và nhiệm vụ phân bổ vốn đầu tư phát triển cho cấp huyện từ năm 2016-2020 mới quy định cụ thể phân cấp được 5 lĩnh vực. Phương pháp tính toán phân bổ còn mang tính chất phân bố đều. Các quy định chưa bảo đảm tính linh động, tính “mở” và chưa có cơ chế, chính sách đặc thù cho cấp huyện để đa dạng hóa nguồn lực đầu tư.

Nghị quyết cũng chưa dự phòng các dự án cấp bách, dự án theo kết luận của Tỉnh ủy, HĐND tỉnh, UBND tỉnh. Hàng năm, nguồn vốn phân cấp cho các huyện, thành phố khi tính ra bình quân các đơn vị được phân cấp khoảng 12,5 tỷ đồng/năm nên chưa đáp ứng được nhu cầu.

Thực tế cho thấy, nhiều địa phương xây dựng kế hoạch phân bổ từ nguồn vốn do huyện quản lý chưa bám sát mục tiêu phát triển của từng ngành, từng lĩnh vực nên việc phân bổ vốn còn dàn trải, thiếu trọng tâm, trọng điểm. Tình trạng nợ đọng còn cao, gây khó khăn cho việc điều hành kế hoạch đầu tư công.

Nguyên nhân chủ yếu của những tình trạng trên là do việc áp dụng các quy định mới của Luật Đầu tư công năm 2014 còn lúng túng. Trung ương ban hành văn bản hướng dẫn chậm, ảnh hưởng đến các địa phương trong quá trình triển khai xây dựng và thực hiện kế hoạch.

Nghị quyết mới khắc phục được nhiều hạn chế

Nghị quyết "Quy định các nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ nguồn vốn đầu tư công nguồn ngân sách Nhà nước tỉnh Đắk Nông, giai đoạn 2021-2025" được ban hành với nhiều điểm điều chỉnh mới.

Theo đó, đối với nguồn cân đối ngân sách địa phương sẽ dành 70% phân bổ cho các nhiệm vụ chi chung của tỉnh và 30% cho cấp huyện. Đối với nguồn vốn xổ số kiến thiết sẽ sử dụng toàn bộ nguồn thu để chi cho đầu tư phát triển, trong đó ưu tiên bố trí cho các dự án thuộc lĩnh vực giáo dục, y tế, hỗ trợ thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia.

Nguồn vốn từ thu sử dụng đất sẽ thực hiện theo Nghị quyết của HĐND tỉnh về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi và tỷ lệ phần trăm phân chia khoản thu tiền sử dụng đất giữa các cấp ngân sách trên địa bàn tỉnh.

Đối với phần cấp tỉnh phân bố chủ yếu cho bồi thường giải phóng mặt bằng các dự án, thực hiện công tác quy hoạch và thực hiện các dự án trọng điểm, dự án an sinh xã hội của tỉnh.

Đối với phần cấp huyện, thành phố sẽ do HĐND huyện, thành phố xác định tiêu chí bảo đảm tiêu chí chung và các quy định của pháp luật. Riêng đối với nguồn ngân sách tỉnh bổ sung cho đầu tư phát triển sẽ ưu tiên bố trí thanh toán nợ đọng xây dựng cơ bản, hoàn trả các khoản ứng trước.

Y tế là lĩnh vực được Nghị quyết HĐND tỉnh xác định cần ưu tiên phân bổ vốn đầu tư

Nghị quyết quy định rõ nguyên tắc phân cấp nhiệm vụ đầu tư giữa cấp tỉnh và cấp huyện. Cụ thể, nhiệm vụ đầu tư cấp tỉnh bao gồm các lĩnh vực: giao thông, hạ tầng kỹ thuật, nông nghiệp, thủy lợi, trụ sở làm việc của cơ quan quản lý Nhà nước, giáo dục đào tạo và dạy nghề, các lĩnh vực lao động xã hội, văn hóa thể thao và du lịch, khoa học công nghệ, thông tin truyền thông, y tế, quốc phòng và an ninh, nhiệm vụ dự án cấp bách, dự án theo kết luận của lãnh đạo Tỉnh ủy, HĐND tỉnh, UBND tỉnh.

Nhiệm vụ đầu tư cấp huyện sẽ do cấp huyện quyết định, trong đó khuyến khích đầu tư các dự án thuộc thẩm quyền cấp tỉnh. Riêng đối với các lĩnh vực chưa được quy định thì dự án thuộc thẩm quyền quản lý của cấp nào sẽ do cấp đó có trách nhiệm đầu tư theo quy định.

Các huyện, thành phố cần ban hành chính sách đặc thù

Qua đánh giá của Ban Kinh tế-Ngân sách HĐND tỉnh, nội dung của nghị quyết thể hiện rõ được việc khắc phục hạn chế trong triển khai phân cấp vốn của giai đoạn 2016-2020. Việc quy định lại nguyên tắc, tiêu chí và định mức thể hiện tính phân cấp mạnh, trong đó chú trọng tăng số vốn phân cấp cho ngân sách cấp huyện, thành phố quản lý nhằm nâng cao năng lực gắn với trách nhiệm trong việc quản lý đầu tư xây dựng của các địa phương.

Nghị quyết mở rộng thêm 11 ngành, lĩnh vực đầu tư trực tiếp từ ngân sách cấp tỉnh. Việc cấp tỉnh đầu tư trực tiếp quy định nguyên tắc, tiêu chí, định mức và nhiệm vụ phân bổ vốn đầu tư phát triển cho cấp huyện, hạ tầng kỹ thuật đô thị, trụ sở xã là phù hợp với định hướng phát triển đô thị của địa phương trong thời gian tới.

HĐND tỉnh yêu cầu UBND tỉnh chỉ đạo TP. Gia Nghĩa và các huyện Đắk Mil, Đắk R’lấp, Cư Jút nghiên cứu ban hành chính sách đặc thù ngoài mức vốn phân cấp theo các tiêu chí quy định. Việc ban hành chính sách đặc thù sẽ giúp các huyện, thành phố chủ động huy động nguồn lực đầu tư hoàn thiện hạ tầng đô thị theo nghị quyết của Tỉnh ủy.

Sở Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn, kiểm tra việc lập kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 của các địa phương bảo đảm đúng theo luật định, cơ cấu. Trong đó, kế hoạch phải ưu tiên đầu tư để thực hiện thành công các chỉ tiêu về kinh tế, xã hội.

Việc phân bổ nguồn lực từ ngân sách tỉnh và ngân sách huyện cần chú ý đến vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số theo Nghị quyết số 120 và Nghị quyết số 88 của Quốc hội. Công tác phân bổ vốn cần phải chú trọng bố trí đủ vốn thực hiện các chính sách đã ban hành cũng như phân bổ vốn ưu tiên đầu tư hạ tầng xã biên giới.