Phát triển mô hình hợp tác xã chợ: Các địa phương cần vào cuộc mạnh mẽ

Hiệu quả ở HTX Kiến Đức

HTX Nông nghiệp - Dịch vụ tổng hợp Kiến Đức (gọi tắt là HTX Kiến Đức) ở thị trấn Kiến Đức (Đắk R’lấp) hiện là đơn vị HTX duy nhất trên địa bàn tỉnh tham gia quản lý chợ nhưng được Liên minh HTX tỉnh đánh giá hoạt động khá hiệu quả.

HTX Kiến Đức quản lý chợ Kiến Đức (Đắk R’lấp) đã tạo điều kiện thuận lợi cho người dân mua bán

Năm 2006, HTX được thành lập và được UBND huyện Đắk R’lấp giao quyền quản lý chợ Kiến Đức cho đến nay. Hiện nay, chợ Kiến Đức có 220 hộ kinh doanh cố định và khoảng 100 hộ dân tham gia bán hàng hóa. HTX đã thành lập các đội: quản  lý chợ, bảo vệ, an ninh trật tự, phòng cháy chữa cháy, vệ sinh môi trường và hoạt động theo các chức năng, nhiệm vụ cụ thể.

Thời gian qua, dưới sự quản lý của HTX, chợ Kiến Đức ngày càng đi vào hoạt động hiệu quả, không chỉ là trung tâm thương mại của huyện Đắk R’lấp mà đã trở thành một trong những chợ thuộc diện quy mô lớn của tỉnh với lượng hàng hóa dồi dào, phong phú ngày càng đáp ứng tốt hơn nhu cầu mua bán của người dân.

Đơn vị luôn khuyến khích các hộ kinh doanh buôn bán những mặt hàng có nguồn gốc rõ ràng, chất lượng tốt, đảm bảo an toàn để “kích cầu” sức mua, góp phần xây dựng uy tín của chợ, thu hút người vào mua bán đông hơn. Theo đánh giá của Ban Giám đốc Hợp tác xã Kiến Đức thì từ khi chuyển đổi Ban Quản lý chợ sang HTX và được UBND huyện giao tự chủ về tài chính, quản lý thì việc giải quyết các vấn đề đầu tư, huy động vốn nhanh chóng hơn, chế độ đối với các thành viên cũng tăng lên.

Hiện nay, HTX có 9 thành viên và tạo việc làm cho 15 người với thu nhập từ 3,5 -5 triệu đồng/người/tháng. Ban đầu, UBND huyện còn chưa tin tưởng vì lo ngại HTX hoạt động cầm chừng, thực hiện các khoản thu, chi không đúng quy định nhưng sau vài năm hoạt động đã tin tưởng vì HTX tuân thủ đúng các quy định của pháp luật.

Cần sự quan tâm, hỗ trợ

NĐ 02 và NĐ 114 của Chính phủ ban hành đã mở ra hướng đổi mới cơ chế quản lý chợ theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước và tạo điều kiện cho các HTX tham gia đầu tư, quản lý kinh doanh chợ. Mô hình HTX chợ có thể tổ chức dưới 4 hình thức. Đó là HTX chợ thành lập mới hoạt động theo hình thức các thành viên cùng góp vốn, góp sức hoặc huy động từ các nguồn vốn hợp pháp khác để đầu tư xây dựng, trực tiếp tổ chức quản lý, kinh doanh chợ.

HTX đang hoạt động đầu tư xây dựng chợ thì tranh thủ sự ủng hộ của chính quyền địa phương, lập dự án xây dựng chợ theo quy hoạch và xin chủ trương giao đất cho HTX để tiến hành xây dựng chợ, sau đó trực tiếp tổ chức quản lý, kinh doanh chợ. HTX đang hoạt động được giao quản lý chợ hoạt động trên địa bàn có thể đề nghị UBND cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định giao cho HTX quản lý chợ hoặc đấu thầu kinh doanh, quản lý chợ.

HTX chợ thành lập mới trên cơ sở ban quản lý chợ, tổ quản lý chợ thuộc diện chuyển đổi hình thức quản lý chợ theo kế hoạch của cấp có thẩm quyền và vận động các cá nhân, pháp nhân, nhất là các hộ kinh doanh tại chợ thành lập HTX theo quy định của Luật HTX.

Mô hình HTX đầu tư khai thác và quản lý chợ là mô hình mới đã được Bộ Công thương triển khai ở một số tỉnh, thành trong cả nước và đang được nhân rộng. Những địa phương có hoạt động thương mại sôi động và phát triển mạnh như TP. Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai…thì các HTX tham gia đầu tư, quản lý, kinh doanh chợ đều có hiệu quả.

Theo ông Hà Công Xã, Trưởng Phòng Chính sách - Tuyên truyền phát triển HTX (Liên minh HTX tỉnh) thì việc chuyển đổi mô hình quản lý chợ cũ từ ban quản lý chợ sang mô hình HTX chợ khá dễ dàng do phần vốn của nhà nước khi chuyển giao cho HTX quản lý trở thành nguồn vốn không chia.

Trong trường hợp, HTX chợ không hoạt động do giải thể, phá sản thì phần vốn này sẽ chuyển cho chính quyền địa phương quản lý theo quy định của pháp luật. Việc chuyển đổi từ ban quản lý chợ sang mô hình HTX chợ làm cho công tác quản lý hiệu quả hơn, tạo việc làm và cải thiện đời sống, thu nhập cho thành viên và người lao động làm việc trực tiếp tại HTX, tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước và tạo tích luỹ cho HTX.

HTX từng bước xây dựng và phát triển xã viên từ các hộ kinh doanh tại chợ, họ sẽ trở thành lực lượng góp phần ổn định giá cả thị trường, bảo vệ quyền lợi cho nhà cung cấp và người tiêu dùng. Từ kinh nghiệm và tính hiệu quả của các tỉnh đã phát triển loại hình HTX chợ, hiện nay, Liên minh HTX tỉnh đang khuyến khích các HTX mạnh dạn tham gia vào loại hình HTX chợ.

Để nhân rộng mô hình thì chính quyền các cấp cần  quan tâm, hỗ trợ về nhiều mặt và vào cuộc mạnh mẽ cho các HTX. Hiện nay, UBND huyện Đắk Song cũng đang tạo điều kiện cho HTX Dịch vụ - Thương mại tổng hợp Đắk Song tham gia quản lý chợ tại chợ huyện.