Áp dụng hệ thống tưới tiết kiệm là yêu cầu cấp bách ở Tây Nguyên

Tại hội nghị, các cơ quan chuyên môn đều cho rằng cần nhanh chóng phát triển hệ thống tưới nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu khu vực Tây Nguyên.

Các doanh nghiệp giới thiệu công nghệ tưới nhỏ giọt nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu ở Việt Nam hiện nay bên lề hội nghị

Trong những năm gần đây, do biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp, thời tiết thay đổi bất thường, mùa nắng nóng kéo dài khiến nguồn nước phục vụ tưới cho cây trồng ngày càng sụt giảm, kể cả nguồn nước ngầm trong lòng đất cũng tụt giảm nghiêm trọng. Trong khi đó, người nông dân vẫn có thói quen tưới cho cây trồng theo kiểu truyền thống, chủ yếu là tưới vào gốc, việc áp dụng công nghệ tưới tiên tiến như tưới nhỏ giọt, tưới tiết kiệm nước còn ít nên nguồn nước ngày càng khan hiếm.

Nhiều công trình thủy lợi chưa được quản lý, khai thác phát huy hiệu quả, vào mùa khô là cạn trơ đáy. Vì vậy, cứ vào mùa khô hàng năm, trên địa bàn Tây Nguyên có đến hàng chục ngàn ha cây trồng như cà phê, hồ tiêu, lúa nước và các loại cây ngắn ngày thiếu nước tưới nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến năng suất, chất lượng và đời sống của người nông dân.

Theo Tổng Cục trưởng Tổng Cục Thủy lợi Nguyễn Văn Tỉnh, để chủ động ứng phó với hạn hán, thiếu nước và nâng cao hiệu quả khai thác các công trình thủy lợi, cần đẩy nhanh việc nhân rộng công nghệ tưới tiên tiến, tưới tiết kiệm nước, phấn đấu đến năm 2020 có 500 ngàn ha cây trồng cạn của khu vực Tây Nguyên được áp dụng công nghệ tưới tiên tiến, tiết kiệm nước. Các tỉnh cần có giải pháp cụ thể trong phát triển hệ thống tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho cây trồng trên cạn và xây dựng chính sách hỗ trợ, khuyến khích người dân áp dụng công nghệ tưới tiên tiến, tiết kiệm nước. Các địa phương trong khu vực cần tiến hành rà soát, triển khai quy hoạch thủy lợi gắn với việc xem xét, chuyển nước, liên kết nguồn nước phục vụ việc tưới tiên tiến, tưới tiết kiệm nước trong sản xuất; đẩy mạnh công tác truyền thông, nhân rộng các mô hình tưới tiên tiến, tiết kiệm nước tại các địa phương để người dân học hỏi và áp dụng vào sản xuất.

PGS.TS Đoàn Doãn Tuấn, Viện trưởng Viện nước Tưới tiêu Môi trường, Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam cho biết, nếu sự huy động đóng góp nguồn lực càng có hiệu quả thì càng có điều kiện để hoàn thành các cơ sở hạ tầng thủy lợi và dịch vụ quản lý, tăng thu nhập cho người nông dân. Về xã hội hóa đầu tư, ông Tuấn cho rằng, có thể huy động nông dân bằng cách tổ chức sản xuất theo chuỗi, bao gồm nhà nước, doanh nghiệp và nông dân. Đối với các dự án cấp nước tiết kiệm, nhà nước có thể đầu tư đường ống chính, đường ống cấp 1, doanh nghiệp đầu tư đường ống cấp 2 cấp 3 và nông dân đầu tư vào ruộng các dây tưới.

Thực tiễn ở Tây Nguyên đã có địa phương thực hiện tốt việc xã hội hóa trong việc xây dựng các công trình thủy lợi. Điển hình là tỉnh Lâm Đồng những năm qua đã huy động toàn dân đóng góp để xây dựng hàng trăm hồ chứa nhỏ. Từ nay đến năm 2020, Lâm Đồng dự kiến sẽ đào mới khoảng 5.500 ao, hồ nhỏ với tổng kinh phí 125 tỷ đồng, trong đó người dân đóng góp một nửa.

Có thể nói, việc áp dụng hệ thống tưới tiên tiến, tưới tiết kiệm nước và khai thác hiệu quả các công trình thủy lợi là yêu cầu cấp bách để phát triển bền vững ngành trồng trọt khu vực Tây Nguyên, đặc biệt đối với các cây công nghiệp lâu năm có giá trị kinh tế cao cần được quan tâm đúng mức.