"Canh bạc"… chim yến

Trên thị trường, 1 kg tổ chim yến có giá từ 25-30 triệu đồng. Vì vậy, việc xây nhà nuôi chim yến đang được nhiều người xem là nghề “hái ra tiền”.

Nghề nuôi chim yến chứa đựng rủi ro khá cao

Nở rộ phong trào nuôi chim yến

Thời gian qua, trên toàn tỉnh, từ thành thị cho đến nông thôn xuất hiện hàng chục ngôi nhà nuôi chim yến. Bên cạnh những hộ gia đình tận dụng tầng 2, tầng 3 của ngôi nhà để nuôi yến thì cũng có những gia đình bỏ tiền tỷ để xây dựng những căn nhà 2 đến 3 tầng chuyên biệt để nuôi yến.

Gia đình chị Nguyễn Thị Tuyến, ở xã Đắk Ha, huyện Đắk Glong nhiều năm qua chỉ quen sản xuất cà phê, hồ tiêu. Thời gian gần đây, thấy nhiều người ở địa phương xây nhà nuôi chim yến nên gia đình chị đã thuê một số người nuôi chim yến lâu năm ở tỉnh Phú Yên lên khảo sát. Sau khi nhóm người nuôi yến ở tỉnh Phú Yên bật loa có tiếng chim yến kêu thì có mấy cặp bay về. Những người này khẳng định khu vực này có thể đầu tư xây nhà nuôi yến. Được sự tư vấn, chị Tuyến cùng gia đình đã nâng cấp ngôi nhà 2 tầng mà gia đình mình đang ở lên thành 4 tầng. Trong đó, 2 tầng trên cùng gia đình chị Tuyến thiết kế dành riêng cho việc nuôi chim yến.

Chị Tuyến chia sẻ: “Đầu tiên, gia đình tôi bỏ ra hơn 200 triệu để xây dựng thêm tầng 3 và tầng 4 với diện tích rộng khoảng 300 m2. Sau đó, phần thiết kế bên trong như giá gỗ, hệ thống loa “dụ” chim, vòi phun nước tạo độ ẩm... có giá 1,2 triệu đồng/m2. Tính chung, gia đình tôi đã đầu tư khoảng 600 triệu đồng để xây nhà dụ chim yến về”.

Tương tự, ông Nguyễn Duy Lương, ở xã Đắk R'moan, thị xã Gia Nghĩa cũng đã đầu tư hàng trăm triệu đồng để nuôi yến. Ông Lương cho biết: “Thấy nhiều người nuôi yến thành công nên gia đình tôi cũng dành một ít vốn để xây dựng khoảng 200 m2 nhà nuôi chim yến. Tính tất cả chi phí đầu tư như xây dựng, chi phí chuyển giao công nghệ, tiền mua thiết bị âm thanh, chất dẫn dụ… đã tiêu tốn của gia đình tôi gần 500 triệu đồng”.

Qua tìm hiểu cho thấy, không riêng gì gia đình chị Tuyến, ông Lương, hiện nay trên toàn tỉnh Đắk Nông đã có hàng trăm hộ dân đầu tư tiền của vào việc xây nhà nuôi yến.

"Được ăn cả, ngã về không"

Người xây nhà nuôi chim yến chỉ tốn tiền đầu tư ban đầu, còn lại mọi chi phí khác như: giống, thức ăn… đều không phải mua, hoàn toàn nhờ “lộc trời ban”. Những gia đình nuôi yến thành công mỗi năm có thể thu về hàng chục kg tổ yến, doanh thu hàng trăm triệu đồng cho đến tiền tỷ là điều hết sức bình thường. Không thể phủ nhận sức hấp dẫn của việc nuôi chim yến, thế nhưng, không phải cứ bỏ tiền xây nhà nuôi chim yến là thành công. Nghề xây nhà nuôi chim yến có độ rủi ro khá cao…

Ông Nguyễn Duy Lương, ở xã Đắk R'moan thừa nhận, đến thời điểm này gia đình ông đã bỏ ra hàng trăm triệu đồng để xây dựng nhà nuôi chim yến nhưng chưa thể khẳng định đến bao giờ mới có thể thu hồi được nguồn vốn đầu tư ban đầu. Theo ông Lương, hơn 1 năm nay, cả ngày lẫn đêm lúc nào gia đình cũng phát âm thanh mời gọi chim yến về ở. Thế nhưng, đến thời điểm này, nhà nuôi yến của gia đình ông mới chỉ có khoảng 60 cặp yến vào sinh sống, tổ yến thu về cũng chưa đủ dùng trong gia đình. Gia đình ông Lương hi vọng vài năm tới, sẽ có nhiều chim yến đến đây sinh sống và làm tổ mới tính đến chuyện thu hồi vốn.

Ông Lương phân trần: “Để chim yến về ở đòi hỏi nhiều yếu tố khác nhau. Ngoài việc nắm chắc kỹ thuật nuôi chim yến thì người nuôi cũng cần thêm yếu tố may mắn, chứ không cũng rất dễ mất trắng vì nhà nuôi yến không thể sử dụng vào việc khác”.

Nhiều hộ gia đình từ phố thị đến nông thôn cải tạo nhà cửa đang sinh sống để nuôi chim yến

Ông Trần Văn Cường, ở thôn Châu Thành, xã Đắk Ru (Đắk R'lấp) được xem là hộ gia đình đầu tiên trên địa bàn tỉnh Đắk Nông thành công với nghề nuôi chim yến cho biết, mỗi năm ông thu về khoảng 40 kg tổ yến với trị giá gần 1 tỷ đồng.

Theo ông Cường, nghề nuôi chim yến đòi hỏi người nuôi phải nắm vững kỹ thuật, có hiểu biết nhất định về các đặc điểm sinh học của chim yến. Trong quá trình nuôi yến, người nuôi tiếp tục chỉnh sửa cho nhà yến hoàn thiện, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của loại chim này. Mặt khác, để dẫn dụ được chim yến, trước hết phải xem nơi mình ở có nằm trên đường yến bay ngang qua hay vùng kiếm ăn của chúng hay không, rồi mới đầu tư xây nhà nuôi. Khi xây nhà người xây phải tính toán chiều cao nhất định để không vướng khoảng không cho chim bay lượn; gỗ sử dụng cho chim đậu phải phù hợp với yếu tố sinh học của chim. Trong quá trình chăn nuôi, ngoài các yếu tố như thiết kế nhà nuôi, kỹ thuật tạo mùi… thì yếu tố quan trọng nhất để dẫn dụ được yến là kỹ thuật âm thanh. Vì vậy, những người mới bắt đầu nuôi cần phải tìm hiểu kỹ và thuê những người có kỹ thuật, kinh nghiệm hướng dẫn thì cơ hội thành công sẽ cao hơn.

Qua thực tế cho thấy, nhiều người nuôi chim yến ở Đắk Nông mặc dù không hiểu rõ bản chất, quy luật sinh sống của đàn yến nhưng vẫn thuê người ở các tỉnh Khánh Hòa, Vũng Tàu, Ninh Thuận… chuyển giao công nghệ xây nhà nuôi yến. Do quá kỳ vọng vào lợi nhuận đem lại, nhiều hộ dân không có  đủ vốn đã đi vay mượn hàng trăm triệu đồng để xây dựng nhà nuôi chim yến.

Những người có kinh nghiệm nuôi yến cho biết, ít nhất phải sau 2 năm từ khi bắt đầu đưa nhà yến vào hoạt động thì người nuôi mới bắt đầu có thu hoạch. Vì thế, những người nào trước khi nuôi chim yến cần tính toán kỹ đến vấn đề tài chính. Bởi đây là nghề mà thành công gần như phụ thuộc vào việc yến có tập trung về làm tổ hay không. Nếu may mắn, thuận lợi, chim yến về làm tổ nhiều thì hiệu quả kinh tế rất cao. Ngược lại nghề này nếu thất bại sẽ khiến cho người nuôi lâm vào phá sản, nợ nần.