Cấp đất theo Kế hoạch 437: Nhiều địa phương... "cầm đèn chạy trước ô tô"

Theo rà soát mới nhất của Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), đến thời điểm hiện tại, toàn tỉnh còn hơn 28.500 ha đất đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng (GCNQSD) đất theo KH437 (chiếm 45% diện tích theo thống kê ban đầu). Mặc dù diện tích giảm nhưng sau 2 năm triển khai KH437, hiện toàn tỉnh mới chỉ cấp được gần 9.500 ha. Từ đầu năm tới nay, công tác cấp GCNQSD đất ở các địa phương nhìn chung rất chậm chạp, khó hoàn thành trong năm 2017 nếu thiếu sự nỗ lực, quyết liệt của các địa phương.

Nhiều diện tích đất đang trồng cây công nghiệp tại xã Thuận Hạnh (Đắk Song) có nguồn gốc từ lấn chiếm đất rừng

6/8 huyện, thị xã cấp trước kế hoạch

Qua rà soát, tổng hợp, Sở TN&MT xác định có 6/8 huyện, thị xã đã cấp trước KH437 với tổng diện tích hơn 2.400 ha. Cụ thể, thị xã Gia Nghĩa cấp trước gần 367 ha, huyện Đắk Glong 379,73 ha, huyện Đắk R’lấp 345,77 ha, huyện Tuy Đức 795,7 ha, huyện Đắk Mil 140,98 ha và huyện Chư Jút 383,01 ha.

Tại thị xã Gia Nghĩa, 367 ha đã cấp GCNQSD đất trước KH437 nằm ở xã Đắk R’moan. Theo lý giải của UBND thị xã Gia Nghĩa, toàn bộ diện tích này đã được người dân địa phương khai phá từ trước năm 2004 (có xác nhận của UBND xã) nhưng bản đồ kiểm kê đất đai năm 2005 và 2010 không cập nhật kịp thời. Khi bàn giao về địa phương, diện tích này không còn rừng, phù hợp với quy hoạch sử dụng đất nên địa phương đã cấp GCNQSD đất cho người dân theo mục đích sử dụng nông, lâm kết hợp.

Còn tại huyện Tuy Đức, gần 800 ha cấp trước KH437 nằm tập trung chủ yếu tại các xã: Quảng Tân (360 ha), Đắk R’tíh (190,7 ha), Đắk Búk So (114,5 ha). Theo lý giải của Phòng TN&MT huyện Tuy Đức, phần lớn diện tích đã cấp GCNQSD đất trước KH437 là đất cao su tiểu điền, đã cấp từ năm 1999 - 2000. Ngoài ra, một phần nhỏ diện tích được cấp theo kế hoạch của Trung tâm đo đạc, Sở TN&MT tỉnh vào khoảng năm 2007 - 2008.

Theo kết quả xác minh của UBND huyện Đắk Mil, 140 ha cấp trước KH437 nằm ở 3 xã: Đắk Gằn, Đắk N’drót và Long Sơn. UBND huyện Chư Jút cũng xác định 383,01 ha cấp trước KH437 tập trung ở xã Đắk D’rông, xã Trúc Sơn và thị trấn Ea T’ling. Riêng tại huyện Đắk R’lấp và Đắk Glong, công tác rà soát diện tích, nguyên nhân việc cấp GCNQSD đất trước KH437 vẫn chưa được xác định rõ?.

Nhiều diện tích đất người dân đang canh tác tại xã Quảng Sơn (Đắk Glong) có nguồn gốc lấn chiếm đất rừng

Ì ạch xử lý hậu quả

Thời gian qua, Tỉnh ủy và UBND tỉnh đặc biệt quan tâm đến vấn đề cấp GCNQSD đất theo KH437. Ngoài việc yêu cầu các sở, ban ngành, các địa phương và các đơn vị có liên quan tập trung đẩy nhanh tiến độ để hoàn thành KH437 trong năm 2017, Tỉnh ủy và UBND tỉnh cũng yêu cầu các địa phương tập trung xử lý việc “tự ý” cấp GCNQSD đất trước KH437. Trong đó, tập trung vào 2 việc chính: Truy thu phí đo đạc cấp GCNQSD đất và làm rõ trách nhiệm của các tập thể, cá nhân có liên quan.

Thực hiện chỉ đạo của Tỉnh ủy và UBND tỉnh, thời gian qua, Sở TN&MT đã đôn đốc các huyện, thị xã truy thu phí đo đạc diện tích hơn 2.400 ha đã cấp trước KH437. Nếu tính mức giá truy thu trung bình trên 5 triệu đồng/ha, tổng số tiền phải truy thu là hơn 12 tỷ đồng. Tuy nhiên, hầu hết các địa phương chưa tổ chức thực hiện truy thu phí đo đạc hoặc đã triển khai nhưng kết quả còn quá “khiêm tốn”.

Cụ thể, các huyện Đắk Mil, Đắk Glong và Chư Jút đã cấp trước KH437 hơn 900 ha nhưng mới truy thu được hơn 79 triệu đồng. Riêng thị xã Gia Nghĩa, huyện Đắk R’lấp và huyện Tuy Đức cấp trước tổng diện tích hơn 1.500 ha nhưng chưa tiến hành truy thu. Phần lớn các địa phương đều cho rằng việc truy thu phí đo đạc đang “gặp khó” bởi một số nguyên nhân khách quan như: Các hộ được cấp GCNQSD đất chủ yếu là người đồng bào DTTS tại chỗ, điều kiện kinh tế khó khăn; nhiều hộ được cấp GCNQSD đất hiện đang thế chấp tại ngân hàng…

Tương tự, công tác làm rõ trách nhiệm các tập thể, cá nhân có liên quan trong việc cấp trước hơn 2.400 ha đất trước KH437 tại các địa phương cũng triển khai hết sức chậm chạp. Ngoài huyện Đắk Mil đã xác định được trách nhiệm của 6 tập thể và 18 cá nhân, các địa phương còn lại chưa có báo cáo cụ thể vấn đề này cho UBND tỉnh.

Theo Sở TN&MT, việc cấp GCNQSD đất trước KH437 ở các địa phương diễn ra trong nhiều thời điểm và do nhiều nguyên nhân khác nhau. Vì vậy, UBND các huyện, thị xã cần phải chỉ đạo các phòng, ban có liên quan và UBND các xã, phường, thị trấn kiểm tra, rà soát, lập danh sách các hộ gia đình, cá nhân đã được cấp GCNQSD đất trước KH437. Qua đó, các địa phương sẽ xác định được các cá nhân, tổ chức trực tiếp tham gia và những nguyên nhân (cả khách quan và chủ quan) dẫn tới vi phạm. Đây chính là cơ sở để các huyện, thị xã đề xuất các cấp có thẩm quyền hình thức xử lý vi phạm của từng cá nhân, tổ chức vi phạm theo quy định của pháp luật.

Đồng chí Nguyễn Bốn, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh: “Việc các địa phương cấp GCNQSD đất cho hơn 2.400 ha trước khi UBND tỉnh ban hành KH437 là “cầm đèn chạy trước ô tô”, vi phạm quy định của pháp luật. Ban Thường vụ Tỉnh ủy và UBND tỉnh yêu cầu các sở, ban ngành và các địa phương phải giải trình, làm rõ trách nhiệm và đề xuất hình thức xử lý cụ thể đối với các tổ chức, cá nhân liên quan đến vấn đề này”.