Hoạt động khoa học và công nghệ cấp cơ sở: Chưa đáp ứng được yêu cầu

Theo ông Hoàng Mạnh Lâm, Giám đốc SởKH&CN, đến nay, toàn tỉnh có 50 nhiệm vụ KH&CN đã được ngành hỗ trợtriển khai, với tổng kinh phí là trên 3,8 tỷ đồng. Trong đó, nhiều đề tài khoahọc đã được triển khai ứng dụng và mang lại lợi ích thiết thực cho người dânnhư: xây dựng mô hình ứng dụng chế phẩm vi sinh vật xử lý vỏ cà phê, vỏ và cùingô làm phân bón; chuyển giao kỹ thuật cạo mủ cao su cho đồng bào dân tộc thiểusố; thử nghiệm nhân giống tre lấy măng... Một số đơn vị cơ sở cũng ngày càngchú ý hơn tới việc bố trí kinh phí để triển khai các nhiệm vụ KH&CN. Côngtác kiểm tra, giám sát thực hiện các quy định về đo lường, chất lượng, sở hữutrí tuệ, an toàn bức xạ cũng đã được nhiều địa phương và sở, ngành phối hợpthực hiện nghiêm túc... Tuy nhiên, hiện nay, hoạt động KH&CN cấp cơ sở vẫnchưa đáp ứng được yêu cầu của thực tế. Nhiều nhiệm vụ KH&CN mà ngành phâncông về cơ sở, nhưng đã không được tổ chức triển khai. Việc ứng dụng những tiếnbộ kỹ thuật vào sản xuất còn mang tính tự phát từ phía người dân. Trong khi đó,các doanh nghiệp của tỉnh lại chủ yếu hoạt động ở quy mô vừa và nhỏ nên việc triểnkhai ứng dụng KH&CN vào sản xuất, kinh doanh cũng chưa được họ quan tâmđúng mức...

Mô hình trồngsắn xen lạc trên đất dốc đã được Sở Khoa học và Công nghệ triển khai tại huyệnĐắk Song

Thực tế cho thấy, hiện nay, hoạt độngKH&CN cấp cơ sở tại các địa phương và sở, ngành trên địa bàn tỉnh vẫn chưacó sự phát triển đồng đều. Ở phần lớn các huyện, thị xã chưa thành lập được hộiđồng KH&CN nên không thể xây dựng và triển khai các kế hoạch hoạt động mộtcách rõ ràng. Còn tại một số sở, ngành, mặc dù đã thành lập được 4 Hội đồngKH&CN cấp cơ sở, nhưng lại có tới 2 hội đồng gần như không hoạt động trongsuốt thời gian dài. Hàng năm, Sở KH&CN cũng đã bố trí nguồn kinh phí hỗ trợcho mỗi đơn vị cơ sở gần 100 triệu đồng/nhiệm vụ để triển khai các đề tàiKH&CN. Song ở một số địa phương và sở, ngành về cuối năm, kinh phí vẫn còntồn đọng và chưa thể giải ngân, vì không đề ra được các kế hoạch hoạt động cụthể ngay từ đầu. Trong khi đó, trình tự thủ tục để triển khai nhiệm vụKH&CN, kể từ khâu ứng dụng cho tới công tác nghiệm thu kết quả và nhân rộnglại phải trải qua nhiều bước phức tạp. Mặt khác, hiện nay, tỉnh ta chủ yếu làphát triển nông nghiệp, nhưng các cán bộ phụ trách hoạt động KH&CN cấp cơsở lại đang phải kiêm nhiệm và ít có chuyên môn sâu về lĩnh vực này nên gặpnhiều khó khăn khi tiếp cận, ứng dụng hoặc chuyển giao những tiến bộ khoa họckỹ thuật tới người dân. Nhiều mô hình ứng dụng KH&CN triển khai ở địaphương đã đạt hiệu quả cao, nhưng lại không được tổ chức tổng kết, đánh giá mộtcách khoa học để nhân rộng... Được biết, trước đây, tại một số xã như Đức Mạnh(Đắk Mil), Quảng Tín (Đắk R’lấp)... cũng đã được Bộ KH&CN hỗ trợ để xâydựng các thư viện điện tử. Trong đó, nhiều tài liệu hay ở các lĩnh vực khácnhau đã được các chuyên gia tích hợp dưới hình thức băng hình, văn bản, bài nóichuyện, giúp người dân dễ tiếp cận kỹ thuật canh tác, kiến thức mới và ứng dụngsâu vào trong sản xuất. Hiện tại, đa phần các thư viện này đã không còn hoạtđộng hoặc hoạt động kém hiệu quả. Tại một số xã, thiết bị còn bị hư hỏng, nhưngvẫn không được kịp thời sửa chữa, gây lãng phí một nguồn đầu tư. Nguyên nhân ởđây là do việc quản lý và sử dụng máy móc của địa phương chưa tốt...

Cũng theo ông Hoàng Mạnh Lâm thì để từngbước nâng cao năng lực hoạt động KH&CN cấp cơ sở, thời gian tới, Sở sẽ tiếptục kiện toàn hệ thống tổ chức quản lý hoạt động KH&CN ở cơ sở, nhằm tạo ramột mạng lưới quản lý xuyên suốt từ tỉnh đến cấp ngành, huyện và xã. NgànhKH&CN cũng sẽ tiếp tục phối hợp với các địa phương, đơn vị trong việc xúctiến thành lập các tổ chức tư vấn trong lĩnh vực KH&CN; đồng thời, vận độngcác địa phương chủ động bố trí cán bộ chuyên trách về KH&CN và hạn chế việcluân chuyển vị trí công tác. Bên cạnh đó, các đơn vị cơ sở cũng cần kịp thờixây dựng kế hoạch hoạt động KH&CN hàng năm sao cho phù hợp với thực tế hoạtđộng của đơn vị mình. Từ đó, lựa chọn những kết quả nghiên cứu và ứng dụngKH&CN cấp tỉnh phù hợp với địa bàn để nhân rộng mô hình bằng nguồn kinh phíKH&CN của huyện...

Bài, ảnh:Lê Dung