Ðầu tư công nguồn vốn ngân sách địa phương giai đoạn 2016-2020: Vẫn phải “liệu cơm… gắp mắm”

Tổng nguồn vốn đầu tư phát triển ngân sách địa phương giai đoạn 2016-2020 là hơn 3.330 tỷ đồng (riêng nguồn vốn dự phòng là 261,6 tỷ đồng). Trong đó, bao gồm nguồn vốn cân đối ngân sách địa phương, nguồn thu sử dụng đất, nguồn thu xổ số kiến thiết và nguồn bổ sung phát triển từ ngân sách địa phương.

Nhà thầu thi công hạng mục đập ngăn nước tại Dự án Khu công nghiệp Nhân Cơ. Ảnh: Lê Phước

Ưu tiên thứ tự đầu tư

Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư, dựa trên quy định của luật Đầu tư công, nguồn vốn ngân sách địa phương giai đoạn 2016-2020 sẽ được thực hiện theo nguyên tắc là ưu tiên đầu tư bảo đảm tỷ lệ tối thiểu cho giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ. Sau đó, nguồn vốn sẽ tiếp tục được phân bổ để đáp ứng nhu cầu đầu tư y tế, kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội, giao thông, thủy lợi, cấp điện, cấp thoát nước, trụ sở các cấp quản lý nhà nước, công trình phòng thủ… Dựa trên nguyên tắc này, theo từng nguồn vốn đầu tư, UBND tỉnh sẽ bố trí vốn để thu hồi các khoản vốn ứng trước; thanh toán nợ 100% đối với các dự án đã quyết toán hoàn thành. Bố trí đến 95% tổng mức đầu tư của dự án đã trừ đi phần dự phòng đối với dự án đã hoàn thành chưa quyết toán, dự án chuyển tiếp hoàn thành trong giai đoạn, bố trí đủ vốn đối ứng các dự án ODA. Phần vốn còn lại sẽ được UBND tỉnh xem xét để mở mới các dự án.

Cụ thể, đối với nguồn vốn cân đối ngân sách địa phương trong giai đoạn 2016-2020 là hơn 1.804 tỷ đồng, UBND tỉnh sẽ phân bổ khoảng 430 tỷ đồng cho lĩnh vực ưu tiên hàng đầu là giáo dục đào tạo. Trong đó, riêng 14,8 tỷ đồng sẽ dành thanh toán nợ cho 17 dự án; hơn 96 tỷ đồng thanh toán chuyển tiếp cho 13 chương trình và dự án; hơn 120 tỷ đồng để tiến hành khởi công mới cho 15 dự án. Số vốn còn lại hơn 198 tỷ đồng sẽ dành khởi công mới các dự án và phân cấp cho cấp huyện.

Tương tự, nằm trong tốp được ưu tiên trong giai đoạn này, lĩnh vực khoa học công nghệ sẽ được UBND tỉnh dự kiến đầu tư khoảng 130 tỷ đồng. Thực tế, trong 2 năm 2016 và 2017, lĩnh vực này đã được giải ngân 30 tỷ đồng. Năm 2018, UBND tỉnh dự kiến phân bổ thêm 30 tỷ đồng để đáp ứng nhu cầu chuyển tiếp các dự án. Còn trong 2 năm cuối là 2019-2020, mỗi năm tỉnh dự kiến phân bổ khoảng 15 tỷ đồng. Dựa trên số vốn được phân bổ cho cả giai đoạn, UBND tỉnh đã, đang ưu tiên thanh toán nợ cho 2 dự án, với số vốn 8,7 tỷ đồng; chuyển tiếp 5 dự án, kinh phí 22 tỷ đồng; đã khởi công mới cho 8 dự án, kinh phí 87,3 tỷ đồng. Số vốn còn lại sẽ dành để thực hiện chính sách của nhà nước như: Đầu tư cho khoa học công nghệ, nông nghiệp công nghệ cao. Trong nguồn vốn cân đối ngân sách địa phương, sau khi trừ phần vốn được ưu tiên số còn lại mới tiến hành thực hiện đầu tư cho các dự án kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội.

Tương tự, đối với nguồn thu sử dụng đất cấp tỉnh (chiếm hơn 326 tỷ đồng), phần lớn sẽ được dành để bố trí thanh toán nợ và chuyển tiếp cho 18 dự án, sau đó mới tính đến khởi công mới các dự án.

Đơn vị thi công đẩy nhanh tiến độ san ủi mặt bằng tại Dự án Khu công nghiệp Nhân Cơ. Ảnh: Lê Phước

Lựa chọn danh mục dự án mới phù hợp

Thực tế, do khó khăn về nguồn vốn, cũng như chủ trương cắt giảm, thắt chặt đầu tư công, trong giai đoạn 2016-2020, các dự án mở mới được Chính phủ xếp hàng cuối cùng theo các dự án thuộc thứ tự ưu tiên. Trong giai đoạn 2016-2017, tỉnh Đắk Nông đã thực hiện đúng với chủ trương này. Trong hai năm qua, hầu như trên địa bàn tỉnh không có các dự án được phê duyệt mở mới.

Bước sang giai đoạn 2018-2020, trong việc lựa chọn danh mục đầu tư khởi công mới đối với các lĩnh vực sẽ tiếp tục được địa phương lựa chọn kỹ càng hơn nữa. Theo đó, đối với đầu tư hạ tầng đô thị sẽ sử dụng nguồn thu sử dụng đất cấp tỉnh. Trong đó, phần lớn nguồn vốn tập trung cho công tác giải phóng mặt bằng cho các dự án thuộc nguồn vốn Trung ương đầu tư, giải phóng mặt bằng đô thị Gia Nghĩa. Đối với lĩnh vực y tế, tỉnh tập trung nguồn lực thực hiện Đề án Bệnh viện vệ tinh đã được phê duyệt. Toàn tỉnh sẽ dành 10 tỷ đồng để thực hiện chính sách xã hội hóa; hơn 33,6 tỷ đồng bố trí cho các dự án cấp bách của ngành y tế. Tương tự, đối với đầu tư cho giáo dục đào tạo, trong giai đoạn 2018-2020, tỉnh phân cấp cho cấp huyện 48 tỷ đồng; đền bù giải phóng mặt bằng Trường Cao đẳng Cộng đồng 75,9 tỷ đồng. Phần vốn còn lại 33,7 tỷ đồng hỗ trợ có mục tiêu cho cấp huyện thực hiện chỉ tiêu giáo dục trong Chương trình nông thôn mới.

Chú trọng hiệu quả đầu tư của từng dự án

Hiện nay, trong bối cảnh Chính phủ ưu tiên xử lý giảm nợ công, tiếp tục thắt chặt đầu tư công thì việc thu xếp nguồn lực phát triển theo kế hoạch đã đề ra phần lớn là do ngân sách địa phương đảm trách. Do vậy, để nâng cao hiệu quả trong đầu tư công, UBND tỉnh, các cấp, ngành cần đề xuất, triển khai nhiều giải pháp quyết liệt hơn nữa. Liên quan đến giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đầu tư công giai đoạn 2016-2020, đại diện Ban Kinh tế-Ngân sách, HĐND tỉnh cho rằng, đối với các dự án phân bổ theo nhu cầu của cấp huyện, trong điều kiện nguồn đầu tư hạn chế, UBND tỉnh cần xem xét kỹ hiệu quả đầu tư, cũng như các điều kiện liên quan khác của từng dự án để quyết định đầu tư đúng mục đích, đúng đối tượng. Hằng năm, sau khi Nghị quyết HĐND tỉnh thông qua, UBND tỉnh nên xem xét khả năng cân đối nguồn lực cho các dự án, tính ưu tiên để bố trí dứt điểm nguốn vốn đến năm 2020, tránh tình trạng nợ đọng kéo dài.

Có thể nói, để nâng cao hiệu quả đầu tư công giai đoạn 2016-2020, cùng với UBND tỉnh, về phía các ngành, địa phương phải rà soát, đánh giá sự cấp thiết từng dự án để giãn, hoãn một số nhiệm vụ đầu tư cần thiết nhưng chưa cấp bách. Rà soát, lựa chọn những dự án thực sự cấp bách, bảo đảm trong phát triển các ngành, lĩnh vực, địa phương, phù hợp với khả năng cân đối, thu xếp nguồn vốn của tỉnh.