Cần sớm giải quyết dứt điểm khiếu nại của ông Lê Văn Minh

“Đường đi” của… đất

Đầu tiên, một phần diện tích đất trong số đất chuyên dùng nói trên được bố trí cho Hợp tác xã mua bán Nam Đà sử dụng. Năm 1989, Hợp tác xã mua bán Nam Đà ngừng hoạt động và giải thể. Khi đó, ông Nguyễn Thanh Sơn là cán bộ xã Nam Đà đã làm đơn đề nghị UBND xã cấp cho gia đình ông 750m2 thuộc phần đất mà Hợp tác xã mua bán Nam Đà đã sử dụng. Ngày 30/6/1989, UBND xã Nam Đà chấp thuận đơn đề nghị của ông Sơn.

Sau đó, gia đình ông Sơn tiến hành xây dựng nhà ở trên diện tích đất này. Đến ngày 15/9/1991, gia đình ông Sơn chuyển nhượng 410 m2 (trong số 750m2) cho ông Huỳnh Sỹ Thinh ở cùng xã. Ông Thinh dùng 1 phần để ở, còn lại 135m2 sang nhượng cho ông Huỳnh Sỹ Thoảng. Ngày 4/3/1995, Phòng Kinh tế huyện Krông Nô và UBND xã Nam Đà đã cấp Giấy xác nhận quyền sử dụng đất thổ cư và quyền sở hữu nhà ở trên diện tích 135m2 nói trên cho ông Thoảng.

Năm 1996, ông Thoảng sang nhượng toàn bộ diện tích này cho ông  Lê Văn Minh, trú tại thôn Nam Nghĩa, xã Nam Đà. Quá trình mua bán, sang nhượng đất của các hộ dân đều được thực hiện bằng giấy viết tay và có xác nhận của UBND xã Nam Đà. Cũng thông qua hình thức viết tay tương tự mà đến trước khi Nhà nước thu hồi đất để xây dựng chợ Nam Đà, gia đình ông Sơn đã chuyển nhượng hết 750m2 đất nói trên cho các hộ dân khác.

Vợ chồng ông Lê Văn Minh đã làm nhà ở tạm trên diện tích đất dự kiến được giao theo phương án giao đất có thu tiền sử dụng đất. Ảnh: Linh Thư

Xây dựng chợ và phương án đền bù

Chợ Nam Đà được xây dựng dựa trên nền chợ cũ với diện tích 5.518 m2 đất đã quy hoạch, bao gồm cả diện tích 750m2 trước đây đã cấp cho ông Sơn. Để xây dựng chợ, UBND huyện Krông Nô lên phương án thu hồi đất đối với 66 hộ dân có đất kinh doanh và nhà ở trong quy hoạch chợ với tổng kinh phí bồi thường hỗ trợ là hơn 1,47 tỷ đồng.

Theo phương án hỗ trợ, đền bù, các hộ dân sử dụng đất có nguồn gốc thuộc 750m2 đất được cấp trước đây cho ông Sơn đều không được đền bù về đất. Do vậy, gia đình ông Lê Văn Minh chỉ được hỗ trợ 117 triệu đồng, bao gồm hỗ trợ 50% giá trị tài sản trên đất, hỗ trợ di dời…

Về vấn đề này, ông Bùi Tấn Bửu, Giám đốc Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Krông Nô (đơn vị thực hiện lập phương án đền bù, giải phóng mặt bằng) cho biết, để xác định đền bù về đất thì phải xem xét về nguồn gốc. Diện tích 750 m2 đất nói trên (trong đó có đất của gia đình ông Minh) thuộc đất chuyên dùng làm chợ của UBND xã Nam Đà. Diện tích này đã được quy hoạch từ lâu, không phải đất ở. Do vậy, gia đình ông Minh cũng như các gia đình khác không được bồi thường về đất, cũng không đủ điều kiện để được bố trí đất tái định cư mà chỉ đủ điều kiện được giao đất có thu tiền sử dụng đất.

Đến nay tất cả các hộ liên quan đều đã nhận tiền hỗ trợ, đền bù và bàn giao đất cho công trình chợ Nam Đà. Gia đình ông Minh cũng đã nhận tiền đền bù, hỗ trợ và bàn giao đất để Nhà nước xây dựng chợ Nam Đà. Đến đây mọi chuyện tưởng như đã được giải quyết ổn thỏa nếu gia đình ông Minh không khiếu nại.  

Để thấu tình đạt lý

Gần đây ông Minh gửi đơn phản ánh đến Báo Đắk Nông. Theo ông Minh, vợ chồng ông chỉ có mỗi mảnh đất ở khu vực chợ Nam Đà để ở, có chính quyền địa phương xác nhận là đất thổ cư hẳn hoi. Do vậy, UBND huyện muốn thu hồi thì phải bồi thường về đất và bố trí đất tái định cư cho gia đình ông.

Tìm hiểu được biết, gia đình ông Minh là gia đình chính sách. Bà Phạm Thị Phương (vợ ông Minh) là thương binh hạng 4/4. Bố và mẹ của bà Phương là liệt sĩ. Bố ông Minh cũng là liệt sĩ. Đây là trường hợp khá đặc biệt.

Theo quy định tại khoản 7, điều 26, Quyết định số 07/2015/QĐ-UBND ngày 29/1/2015 của UBND tỉnh Đắk Nông thì trong trường hợp đặc biệt, để bảo đảm ổn định đời sống, giảm thiệt hại kinh tế cho các đối tượng, tổ chức, chủ đầu tư, UBND cấp huyện căn cứ vào tình hình thực tế, điều kiện cụ thể của dự án để xem xét thống nhất biện pháp hỗ trợ khác cho người bị thu hồi đất.

Trên thực tế, khi thu hồi đất của gia đình ông Minh, UBND huyện Krông Nô đã xem xét kỹ vấn đề này. Căn cứ khoản 1, điều 13, Nghị định 47/2014/NĐ-CP và khoản 1, điều 20, Nghị định 43/2014/NĐ-CP, hướng dẫn thi hành luật Đất đai, thì hộ gia đình sử dụng đất có nhà ở trước ngày 15/10/1993, được UBND xã nơi có đất xác nhận không có tranh chấp sử dụng đất, việc sử dụng đất không phù hợp với quy hoạch nhưng đã sử dụng đất từ trước thời điểm phê duyệt quy hoạch thì được bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi.

Tuy nhiên, ông Sơn cùng các hộ dân khác (trong đó có gia đình ông Minh) lại sang nhượng đất ở khu vực chợ Nam Đà khi đã được quy hoạch là trái với quy định của pháp luật. Chính quyền xã Nam Đà cũng có sai sót là buông lỏng quản lý để người dân xây dựng, mua bán, sang nhượng đất đã quy hoạch. Từ đó dẫn đến những hệ lụy phức tạp.

Hiện nay, gia đình ông Minh đã làm nhà và ở trên diện tích đất mà huyện dự kiến bố trí để giao cho gia đình ông theo phương thức giao đất có thu tiền sử dụng đất. Dù vậy, gia đình ông Minh vẫn chưa nộp tiền sử dụng đất cho Nhà nước.

Đây có thể là điểm phát sinh những phức tạp khác cho sau này, đối với cả chính quyền và gia đình ông Minh. Vì vậy cả 2 bên cần trao đổi để sớm giải quyết dứt điểm, không để tình trạng này kéo dài. Quy định của Nhà nước về thu hồi, đền bù đất đai ngày càng cụ thể và theo hướng quan tâm bảo vệ quyền lợi chính đáng của người bị thu hồi đất. Huyện Krông Nô và xã Nam Đà cũng đã có những vận dụng chính sách để tạo điều kiện tốt nhất cho gia đình ông Minh theo quy định của chính sách đất đai.

Về hoàn cảnh gia đình chính sách, còn nhiều khó khăn như ông Minh, theo chúng tôi, chính quyền và các đoàn thể huyện Krông Nô và xã Nam Đà cần tiếp tục có những quan tâm hỗ trợ thông qua các hình thức khác nhưng phải bảo đảm phù hợp các quy định của pháp luật.