Xây dựng thuỷ điện Đắk R’Kéh: Vấn đề quan trọng nhất là đánh giá chính xác tác động đến môi trường

Điều này đã gây ra nhiều lo ngại cho mọi người là khi xây dựng thuỷ điện, nguồn nước tại thác Năm Tầng sẽ bị cạn kiệt. Dòng thác được đánh giá đẹp nhất nhì Tây Nguyên có nguy cơ bị “xoá sổ”.

Thác Năm Tầng sẽ bị tác động rất nhiều đến dòng chảy, môi trường nếu thủy điện Đắk R’Kéh được triển khai xây dựng

Theo Sở Công thương, hiện nay, dự án chưa thực hiện và hoàn thiện các thủ tục về đất đai, bồi thường, giải phóng mặt bằng theo quy định. Chủ đầu tư là Công ty Cổ phần Thủy điện Đại An chưa trình cơ quan Nhà nước để thẩm định hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công; công trình chưa đủ điều kiện để khởi công xây dựng.

Ngày 9/5, Văn phòng Tỉnh ủy đã ban hành Công văn số 2301-TB/TU thông báo ý kiến chỉ đạo của Thường trực Tỉnh ủy về tạm dừng xây dựng dự án thủy điện Đắk R’Kéh.

Theo đó, qua khảo sát thực tế thác Năm Tầng, Thường trực Tỉnh ủy đã giao cho Ban cán sự Đảng UBND tỉnh lãnh đạo UBND tỉnh khẩn trương thông báo cho Công ty Cổ phần Thủy điện Đại An tạm dừng việc đầu tư xây dựng thủy điện Đắk R’Kéh. Lý do là dự án nằm trên thượng nguồn suối Đắk R’Kéh, sẽ làm ảnh hưởng đến dòng chảy của thác Đắk R’Kéh (thác Năm Tầng).

UBND tỉnh sẽ rà soát, đánh giá ảnh hưởng, tác động của Dự án Thủy điện Đắk R’Kéh đến thác Năm Tầng; đánh giá hiệu quả đầu tư của toàn bộ dự án thủy điện; trên cơ sở đó, đưa ra kiến nghị, đề xuất giải pháp phù hợp, báo cáo Thường trực Tỉnh ủy trước ngày 30/6/2019.

Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh tại Công văn số 2304/UBND-CNXD, ngày 21/5/2019 về việc triển khai ý kiến chỉ đạo của Thường trực Tỉnh ủy về tạm dừng xây dựng dự án thuỷ điện Đắk R’Kéh tại thác Năm Tầng, ngày 30/5, Sở Công thương đã tổ chức cuộc họp nhằm lấy ý kiến đánh giá của các sở, ngành và địa phương để có cơ sở tham mưu cho UBND tỉnh.

Tại cuộc họp, đại diện các sở, ngành, chính quyền địa phương đã nêu ra nhiều ý kiến xung quanh việc nên dừng hay tiếp tục triển khai dự án. Nếu để dự án tiếp tục được xây dựng thì chủ đầu tư cần phải chỉnh sửa, khắc phục hay thực hiện những yêu cầu của địa phương. Từ đó, hài hoà được lợi ích giữa phát triển kinh tế và du lịch.

Theo đại diện Sở Kế hoạch & Đầu tư, chủ đầu tư cần phải xem xét, đánh giá cụ thể dòng chảy môi trường, dòng chảy trả về thác để kết hợp hài hoà khai thác thuỷ điện và phát triển du lịch thác Năm Tầng. Sở cũng đã thẩm định dự án đầu tư thuỷ điện Đắk R’Kéh kết hợp du lịch của Công ty Cổ phần Thủy điện Đại An. Tuy nhiên, chủ đầu tư chưa chứng minh được năng lực tài chính để thực hiện dự án. Do vậy, UBND tỉnh chưa thống nhất chủ trương. Sở Kế hoạch & Đầu tư đề nghị Sở Tài nguyên & Môi trường đánh giá tác động của dự án này. Trong trường hợp cần thiết, yêu cầu chủ đầu tư giải trình hoặc thực hiện đánh giá tác động môi trường để làm cơ sở đưa ra phương án xử lý.

Ông Lê Mai Toản, Phó Chủ tịch UBND huyện Đắk R’lấp cho biết, từ năm 2007, trong quá trình thực hiện dự án, chủ đầu tư đã gặp rất nhiều khó khăn. Từ năm 2015 đến nay, lượng khách đến tham quan, thưởng ngoạn tại thác Năm Tầng ngày càng nhiều. Tuy nhiên, địa điểm thác Năm Tầng lại chưa được đưa vào quy hoạch để phát triển du lịch. Chủ đầu tư cũng kiến nghị được phép vừa xây dựng thủy điện vừa kinh doanh du lịch. UBND huyện Đắk R’lấp đề nghị các sở, ngành của tỉnh phối hợp khảo sát, kiểm tra thực tế. Qua đó đánh giá cụ thể về việc bảo đảm nguồn nước cho thác, vừa kết hợp hài hòa giữa phát triển thủy điện và du lịch, đồng thời đáp ứng nhu cầu tưới tiêu cho người dân trong khu vực.

Đại diện Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch nhận định, việc phát triển du lịch liên quan đến quần thể hệ sinh thái chứ không chỉ riêng dòng nước của thác Năm Tầng. Do vậy, tỉnh cần nghiên cứu cụ thể và nên chăng, đề nghị chủ đầu tư dự án du lịch thay dự án thủy điện để tránh tác động môi trường, tạo sự đồng thuận trong nhân dân.

Còn theo Sở Tài chính thì việc tạm dừng đầu tư cần lưu ý phải thực hiện theo quy định của luật Đầu tư. Các ngành, địa phương cần đánh giác cụ thể các tác động môi trường; có thể bổ sung thêm yêu cầu về việc bảo đảm dòng chảy cho thác Năm Tầng.

Liên quan đến những tác động đến môi trường của dự án xây dựng thủy điện Đắk R’Kéh, Sở Tài nguyên & Môi trường khẳng định, dự án này không thuộc danh mục phải thực hiện báo cáo đánh giá tác động môi trường. Tổng cục Bảo vệ môi trường cũng đã hướng dẫn chủ đầu tư xây dựng kế hoạch bảo vệ môi trường và đã được Sở Tài nguyên & Môi trường xem xét, xác nhận theo quy định.

Về việc đảm bảo dòng chảy cho thác, sở đề nghị cần có các giải pháp như phát điện vào ban đêm, không phát điện ngày lễ. Chủ đầu tư phải thực hiện về dòng chảy tối thiểu, chia sẻ nguồn nước… theo quy định tại Thông tư 64/2017 ngày 22/12/2017 của Bộ Tài nguyên & Môi trường.

Tuy nhiên, theo Sở Tài nguyên & Môi trường, đến thời điểm này, dự án chưa đủ điều kiện khởi công. Dự án là đối tượng được miễn hoàn toàn tiền thuê đất. Tuy nhiên, hiện nay, các hộ dân trong khu vực đã có đơn khiếu nại việc thực hiện dự án này, do vậy trong trường hợp giải phóng mặt bằng chắc chắn sẽ gặp rất nhiều khó khăn.

Trên cơ sở các ý kiến phân tích, nhận định, các sở, ngành thống nhất rằng, việc đánh giá tác động của dự án xây dựng thủy điện đến thác Năm Tầng chủ yếu là tác động về môi trường. Thời điểm này, dự án đã có nhiều ý kiến dư luận về tác động ảnh hưởng đến môi trường thác Năm Tầng. Do vậy, đại diện các sở ngành yêu cầu chủ đầu tư sớm đánh giá rõ thêm phần tác động môi trường, ảnh hưởng đến thác Năm Tầng. Sau khi được đánh giá, xem xét cụ thể, Sở Công thương sẽ chủ trì đợt khảo sát thực tế khu vực thực hiện dự án. Từ đó xem xét, báo cáo và tham mưu hướng xử lý cho UBND tỉnh.

Sở Công thương đề nghị Công ty Cổ phần Thủy điện Đại An nghiên cứu, thực hiện tính toán các phương án để duy trì nguồn nước và cảnh quan thác Năm Tầng khi xây dựng nhà máy thủy điện Đắk R’Kéh theo chỉ đạo của UBND tỉnh và ý kiến của các sở, ngành; đồng thời tính toán cụ thể hiệu quả dự án thủy điện Đắk R’Kéh tương ứng với các phương án duy trì nguồn nước và cảnh quan thác Năm Tầng. Công ty tích cực phối hợp với Sở Tài nguyên & Môi trường để đánh giá rõ thêm phần tác động môi trường, ảnh hưởng đến thác Năm Tầng trong kế hoạch bảo vệ môi trường.