Lợi ích và trách nhiệm trong thực hiện chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng

Thực tế hiện nay, đời sống của các cộng đồng thôn, bon, các hộ dân sinh đang nhận trồng, chăm sóc rừng; các đơn vị quản lý lâm nghiệp của tỉnh cũng đang gặp không ít khó khăn trong việc triển khai công tác bảo vệ phát triển rừng. Do đó,  việc thực hiện chính sách chi trả DVMTR sẽ góp phần quan trọng trong công tác quản lý, bảo vệ, khôi phục phát triển rừng thuận lợi hơn, giúp người dân sống bằng nghề rừng có thêm thu nhập, cải thiện đời sống, hạn chế những yếu tố bất lợi, tác động tiêu cực đến tài nguyên rừng, nâng cao chất lượng rừng.

Các thành viên Ban quản lý rừng cộng đồng bon Bu Nơr, xã Quảng Tâm (Tuy Đức) tổ chức tuần tra, canh giữ rừng.

Theo đánh giá của ngành chức năng, chính sách chi trả DVMTR được xem là cơ chế nhằm thúc đẩy việc tạo ra và sử dụng các dịch vụ môi trường bằng cách kết nối người cung cấp dịch vụ và người sử dụng dịch vụ. Thông qua chính sách này sẽ tạo ra mối liên kết mang tính bền vững giữa người sử dụng và người cung ứng DVMTR. Các chủ rừng, người bảo vệ rừng cũng thông qua đó hiểu được giá trị DVMTR do mình tạo ra để trở thành hàng hóa và thấy được trách nhiệm và quyền lợi của việc cung ứng dịch vụ. Người sử dụng dịch vụ phải chi trả tiền và nhận thức được việc đầu tư bảo vệ rừng chính là đầu tư vào sản xuất, là đầu tư cho sự bền vững của các công trình thuỷ điện, thuỷ lợi, khu du lịch sinh thái và nước sạch phục vụ cho sản xuất và đời sống của con người. Hơn thế nữa, chính sách chi trả DVMTR còn giúp các địa phương thực hiện tốt chủ trương xã hội hóa công tác bảo vệ và phát triển rừng; tạo động lực thúc đẩy thực hiện công tác giao đất, giao và khoán quyền sử dụng rừng ổn định lâu dài cho tổ chức, cá nhân, hộ gia đình, cộng đồng dân cư; tạo điều kiện để quản lý, bảo vệ và sử dụng tài nguyên rừng, tài nguyên đất lâm nghiệp hiệu quả… Ngoài ra, chích sách này còn góp phần giúp các địa phương phát triển rừng bền vững, cân bằng môi trường sinh thái, bảo tồn đa dạng sinh học; ngăn chặn và hạn chế các tác hại của thiên tai, nhất là trước diễn biến phức tạp của biến đổi khí hậu…

Tuy nhiên, theo Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Đắk Nông thì qua hơn 2 năm thực hiện chính sách chi trả DVMTR mặc dù đơn vị đã nỗ lực trong việc đôn đốc các nhà máy thủy điện trả phí DVMTR nhưng đến nay vẫn còn một số nhà máy chưa làm tròn nghĩa vụ, trách nhiệm của mình. Mặc dù trong thời gian qua, đơn vị đã thành lập đoàn công tác đến làm việc với từng nhà máy thủy điện để tìm hiểu nguyên nhân, đốc thúc các đơn vị này nhanh chi trả tiền dịch vụ nhưng một số đơn vị vẫn chưa thực sự nâng cao ý thức, trách nhiệm, chấp hành quy định về đóng phí dịch vụ này. Vì thế, khoản thu được từ nguồn hỗ trợ này chưa cao so với thực tế.

Theo Sở Nông nghiệp & PTNT tỉnh thì để đảm bảo thực hiện chính sách chi trả DVMTR có hiệu quả, UBND tỉnh đã xây dựng kế hoạch yêu cầu các sở, ngành, đơn vị liên quan tập trung tuyên truyền, phổ biến, nâng cao nhận thức của mọi tầng lớp nhân dân về chính sách chi trả DVMTR. Đặc biệt là các đối tượng trực tiếp có nghĩa vụ và quyền hạn thực hiện chính sách. Tuy nhiên, đây là chính sách mới, đòi hỏi cần xác định rõ chính sách chi trả DVMTR là tạo cơ chế tài chính mới hỗ trợ cho công tác bảo vệ và phát triển rừng bền vững thông qua việc chi trả trực tiếp lẫn ủy thác của bên sử dụng DVMTR chi trả cho bên cung cấp DVMTR. Đồng thời, phải có sự tham gia của cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở để tạo sự đồng thuận cao trong xã hội, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng, qua đó giúp các địa phương trong tỉnh hướng đến mục tiêu bảo vệ – phát triển rừng bền vững.