Khai thác cát - sẽ quản chặt hơn

Sông Krông Nô là khu vực có trữ lượng cát xây dựng lớn và là nguồn cung cấp nguyên liệu phục vụ sự hoạt động xây dựng phát triển kinh tế của tỉnh thời gian qua. Hiện UBND tỉnh Đắk Nông đã cấp 7 giấy phép khai thác cát cho 7 doanh nghiệp với sản lượng khai thác từ 14.000 - 40.000 m3/năm.

Qua kiểm tra mới đây nhất, Sở TN&MT xác định, các doanh nghiệp đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính. Tuy nhiên, tất cả các đơn vị đều có số liệu thực hiện nghĩa vụ tài chính chưa đạt công suất khai thác cát theo giấy phép được cấp. Có thời điểm, một vài doanh nghiệp có công suất khai thác hàng năm chỉ đạt dưới 20% so với giấy phép.

Nhiều đơn vị có tàu khai thác lớn, hoạt động liên tục nhưng năm nào cũng không đạt công suất khai thác cát theo giấy phép

Sở TN&MT nhận thấy, số lượng phương tiện vận chuyển cát ra, vào tại các bến cát có lưu lượng khá lớn. Các tàu khai thác cát của doanh nghiệp có công suất cao. Điều đó cho thấy, sản lượng cát kê khai nộp thuế chưa phản ánh đúng khối lượng khai thác thực tế của các đơn vị trong thời gian qua.

Việc kiểm tra, giám sát sản lượng khoáng sản khai thác nhằm chống thất thu thuế đã được quy định tại Nghị định số 158/2016/NĐ-CP ngày 29/11/2016 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Khoáng sản.

Theo Khoản 2, Điều 42 của Nghị định 158, các tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản phải lắp đặt trạm cân tại vị trí đưa khoáng sản nguyên khai ra khỏi khu vực khai thác và lắp đặt camera giám sát tại các kho chứa để lưu trữ thông tin, số liệu liên quan. Quy định nhằm kiểm soát chặt chẽ sản lượng khoáng sản khai thác thực tế, chống thất thu ngân sách Nhà nước.

Nhiều xe chở cát không đi qua trạm cân và camera, nên không giám sát được sản lượng tiêu thụ thực tế

Mặc dù quy định đã có từ lâu, nhưng thời gian qua, việc thực hiện để giám sát các đơn vị khai thác cát trên địa bàn tỉnh còn mang tính hình thức. Việc quản lý, giám sát trạm cân chủ yếu do đơn vị tự thực hiện để tự kê khai sản lượng khai thác. Các cơ quan chức năng chưa có hướng dẫn cụ thể về hình thức giám sát, cơ quan giám sát nên không phát huy hiệu quả.

Ông Ngô Đức Trọng, Phó Cục trưởng Cục Thuế Đắk Nông, phân tích: "Việc giám sát chặt chẽ sản lượng chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến lợi ích của doanh nghiệp. Lâu nay, chúng ta để các doanh nghiệp tự giám sát bằng hệ thống cân, camera của họ. Tự giám sát thì rất khó để các doanh nghiệp trung thực".

Đại tá Nguyễn Tường Vũ, Phó Giám đốc, Thủ trưởng Cơ quan CSĐT Công an tỉnh, thẳng thắn: Nếu không có camera giám sát sản lượng tiêu thụ thì chắc chắn sẽ thất thu thuế.

Theo nắm bắt của lực lượng công an, có tình trạng doanh nghiệp lắp đặt camera, trạm cân một nơi, nhưng xe chở cát lại đi đường khác. Nếu lực lượng chức năng làm nghiêm, thậm chí có doanh nghiệp có thể bị xử lý hình sự.

Sông Krông Nô có rất nhiều đơn vị khai thác cát, nhưng nguồn thuế thu được còn chưa tương xứng

Theo Phó Giám đốc Sở TN&MT Võ Văn Minh, quy định đã có, nhưng Bộ TN&MT chưa có hướng dẫn cụ thể, nên các thiết bị trạm cân, camera của các đơn vị khai thác cát hiện nay chưa đồng bộ.

Hiện Sở TN & MT đã yêu cầu đơn vị tư vấn lập các phương án cụ thể về quy mô, hiệu quả của hệ thống nhận truyền, theo dõi dữ liệu và đề xuất UBND tỉnh ngay trong quý I/2022.

Liên quan đến việc giám sát sản lượng cát, Phó Chủ tịch UBND huyện Krông Nô Trần Đăng Ánh đề xuất UBND tỉnh bố trí kinh phí để huyện Krông Nô tự khảo sát, triển khai lắp đặt camera.

“Huyện có lực lượng công an, lực lượng thuế để theo dõi, bảo vệ. Hệ thống này không chỉ giúp cho các cơ quan quản lý tốt mà còn giám sát vấn đề an ninh trật tự tại địa phương”, ông Ánh chia sẻ.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trọng Yên cho rằng: Đề xuất của UBND huyện Krông Nô là có căn cứ, UBND tỉnh đồng ý cho huyện lắp đặt hệ thống camera giám sát.

Hệ thống này trước hết là để phục vụ vấn đề bảo đảm an ninh nông thôn. Cùng với đó, đây sẽ là kênh riêng để đối chứng với hệ thống theo dõi của doanh nghiệp, phục vụ cho các đơn vị chống thất thu thuế.

Quy định của pháp luật đã có và những giải pháp để kiểm tra, giám sát đã được đưa ra. Hi vọng rằng, với sự vào cuộc quyết liệt để triển khai các giải pháp của các cơ quan quản lý Nhà nước, công tác giám sát quản lý về sản lượng cát khai thác sẽ hiệu quả hơn, góp phần chống thất thu thuế, giữ gìn trật tự an toàn xã hội tại địa phương.