Nan giải chuyện chống thất thu thuế

Bắt đầu từ tháng 6, ngành Thuế đồng loạt ra quân chống thấtthu thuế trong lĩnh vực nông sản, nhưng hiệu quả lại không đạt như mong muốn.

TheoCục Thuế tỉnh, thất thu thuế trong lĩnh vực kinh doanh nông sản năm 2013 là 100tỷ đồng. Ảnh: V.H

Mất nhiều, thu lại chẳng bao nhiêu

Cũng ra quân chốngthất thu ngân sách Nhà nước, ở huyện Ðắk Glong, kết quả thu được không thấmtháp gì so với số thuế bị hụt. Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Trường Huynh,Chi cục trưởng Chi cục thuế huyện Ðắk Glong thừa nhận: “Sau 3 tháng đồng loạtra quân, địa phương mới chỉ truy thu được gần 600 triệu đồng tiền thuế. Ðây làcon số thấp so với tỷ lệ thất thu thuế lĩnh vực nông sản ở địa phương từ đầunăm đến nay là 5 tỷ đồng. Nguyên nhân là do địa bàn quá rộng, nhân lực ít nênđơn vị chỉ quản lý được những vùng trung tâm như xã Quảng Khê; còn các xã ÐắkHa, Quảng Sơn… thì “ôm” không xuể. Hơn nữa, các doanh nghiệp dùng nhiều chiêuthức trốn thuế rất tinh vi, gây khó khăn cho cán bộ thuế”. Ông Huynh cho biếtthêm, ngoài yếu tố khách quan tác động, có đôi lúc, đôi nơi, cán bộ thuế cũngcòn buông lỏng, quản lý thiếu chặt chẽ, dẫn đến kết quả chống thất thu chưa nhưmong đợi.

Vẫn là câu chuyệnchống thất thu, ở huyện Ðắk Mil còn nhiều vấn đề đáng bàn hơn nữa. Tuy có nguồnthu thuế đứng nhất nhì tỉnh (lĩnh vực nông sản chiếm hơn 80%), nhưng kết quảchống thất thu thuế của huyện lại đang tỷ lệ nghịch với thực tế đó. Theo Chicục thuế huyện Ðắk Mil, hiện tại, số thuế bị hụt thu là 35 tỷ đồng thì hiện mớitruy thu được gần 390 triệu đồng.

Ông Vũ Văn Thiện, Chicục trưởng Chi cục thuế huyện Ðắk Mil giải thích: “Với thực trạng như hiện nay,từ giờ đến cuối năm, địa phương rất khó hoàn thành dự toán được giao. Bởi, bêncạnh nguồn thu hạn chế, số thuế bị thất thu của huyện ngày càng tăng lên. Cụthể, thời điểm này năm 2012, số thuế lập bộ từ lĩnh vực nông sản là 45 tỷ đồng,nhưng đến năm 2013, con số đó đã giảm xuống còn 9,7 tỷ đồng”.

Ông Thiện cho biếtthêm, trong khi doanh nghiệp gian lận thuế thì nhiều, mà lực lượng thuế chỉ cógiới hạn. Ðiển hình ở huyện có 3 doanh nghiệp “sừng sỏ” về kinh doanh nông sản,thuộc quản lý của Cục Thuế tỉnh, nhưng hàng ngày, cơ quan thuế huyện vẫn phảigiám sát quá trình xuất bán hàng hóa của các doanh nghiệp này. Tuy vậy, cónhữnglúc địa phương phát hiện đượcdoanh nghiệp trốn thuế, nhưngkhông phốihợp kịp thời với lực lượng thuế tỉnh thì cũng đành “bó tay”.

Mặc dù kết quả chốngthất thu không được như mong muốn, nhưng tại các huyện Ðắk Glong, Ðắk Mil vẫncó con số để báo cáo, trong khi ở huyện Tuy Ðức thì chưa thấy gì. Cũng thànhlập đoàn chống thất thu ngay từ đầu tháng 6, nhưng khi hỏi đến số thuế truy thuđược, lãnh đạo thuế địa phương bảo chưa thể trả lời (?!).

Lý giải cho điều này,ông Nguyễn Xuân Thà, Chi cục trưởng Chi cục thuế huyện Tuy Ðức cho rằng: “Ðếnđầu tháng 8, địa phương mới thu được 17 tỷ đồng thuế, phí, đạt 40,5% kế hoạch,giảm 30% so với cùng kỳ năm 2012. Ngoài nguồn thu hạn chế, tình trạng thất thucũng là một nguyên nhân dẫn đến thuế thu không đạt…Hiện nay, do chưa phải thờikỳ cao điểm của mùa thu hoạch nông sản, trong khi đang mùa mưa dầm, điều kiệnđi lại khó khăn nên đoàn chống thất thu chưa thể phát huy hết khả năng”.

40 tỷ đồng đã mất hẳn

Cũng trong thời điểmtrên, Cục Thuế tỉnh cũng đã thành lập 2 đoàn chống thất thu liên ngành chốt tạinhững địa bàn trọng yếu và kết quả mang lại cũng chẳng khá hơn là mấy. Tính đếnngày 15/8, Ðoàn chống thất thu liên ngành số 1, (chốt chặn địa bàn Cai Chanh,huyện Ðắk R’lấp, thị xã Gia Nghĩa và huyện Ðắk Glong) mới thu được 873 triệuđồng thuế. Ðoàn số 2 (chốt chặn ở huyện Chư Jút, Krông Nô, Ðắk Mil, Ðắk Song)cũng chỉ thu hơn 1,3 tỷ đồng thuế.

Ðược biết, số thuế bịthất thu trong năm 2013 (riêng ở lĩnh vực nông sản) là hơn 100 tỷ đồng, trongkhi đó, số thuế truy thu được của toàn ngành Thuế hiện chẳng bao nhiêu. Liênquan đến vấn đề này, ông Bùi Hữu Nghị, Cục trưởng Cục Thuế tỉnh cho biết: “Thựctế, việc thành lập các đoàn chống thất thu thuế của tỉnh và địa phương chỉ làgiải pháp tạm thời, mang tính bề nổi. Còn về lâu dài cần có những biện phápmang tầm vĩ mô hơn”.

Ông Nghị chỉ ra, trong100 tỷ đồng bị thất thu, có 40 tỷ đồng đã mất hẳn do 5 doanh nghiệp “ma” chiếmdụng. Và muốn truy thu được 60 tỷ đồng còn lại, từ nay đến cuối năm, ngành Thuếphải nỗ lực lớn hơn nữa.

Phải “trắng đêm” mới thành công

Nói đến chống thất thuthuế, trường hợp ở huyện Ðắk Song lại khác. Là địa phương có tổng số thu hàngnăm không nhiều, nhưng kết quả chống thất thu rất khả quan. Theo Chi cục thuếhuyện Ðắk Song, qua thời gian triển khai chống thất thu thuế, đơn vị đã truythu vào ngân sách Nhà nước hơn 1,3 tỷ đồng.

Ông Nguyễn PhướcThiện, Chi cục phó Chi cục thuế huyện Ðắk Song phân tích, sở dĩ kết quả truythu cao hơn so với những địa phương khác, bởi vì việc chống thất thu được đơnvị triển khai ngay từ đầu năm, nhất là trong lĩnh vực nông sản. Theo đó, ngànhThuế đã tiến hành theo dõi việc vận chuyển nông sản, kiểm kê hàng tồn kho, chốthóa đơn sử dụng của các doanh nghiệp. Mặt khác, việc thanh tra, kiểm soát giátrị hàng hóa “đầu ra, đầu vào” của các cơ sở kinh doanh nông sản luôn được thựchiện chặt chẽ.

Ông Thiện nói: “Thôngthường, các cơ sở kinh doanh chọn thời điểm đêm khuya để xuất hàng nên cán bộthuế phải túc trực, theo dõi kỹ, nhiều lúc “trắng đêm” bám sát mới thành công.Ðể trốn thuế, các doanh nghiệp đã không ngần ngại bỏ côngsức, tiền của để theo sát từng “nhất cử nhấtđộng” của cán bộ thuế. Khi bị cơ quan thuế phát hiện, doanh nghiệp sử dụng các“chiêu, trò” để qua mặt... Vì thế, khi phân công lực lượng chống thất thu,chúng tôi thường cử những cán bộ vững chuyên môn, nghiệp vụ mới xử lýđược".

Ðược biết, ngoài kếtquả truy thu thuế cao, Ðắk Song còn có nhiều doanh nghiệp luôn chấp hành thuếtốt. Ðây là cơ sở kéo giảm số thuế bị thất thu ở địa phương này. Tìm hiểu từnhững người nộp thuế, ngoài ý thức của họ thì chính việc thực hiện chức tráchcủa cán bộ thuế cơ sở cũng đóng góp một phần quan trọng.

Giải thích về kết quảnộp thuế đạt cao và luôn được ngành Thuế tỉnh tuyên dương, bà Nguyễn Thị Hà,chủ Cơ sở kinh doanh thu mua nông sản Cương Hà, xã Nâm N’jang cho biết: “Trongthời điểm kinh doanh khó khăn, thay vì dùng “kỹ năng” lách luật, chúng tôi vẫnxác định luôn đồng hành với ngành thuế địa phương. Mỗi khi cơ quan thuế có chủtrương, tôi và các doanh nghiệp khác trên địa bàn đều nỗ lực thực hiện”.

Ở gần đó, Doanh nghiệptư nhân Bá Nguyện cũng được xem là đơn vị nộp thuế tiêu biểu. Ông Thân Văn Bá,Giám đốc Doanh nghiệp tư nhân Bá Nguyện bày tỏ: “Nếu ngành Thuế quản lý, giámsát chặt chẽ, tôi nghĩ các doanh nghiệp làm ăn “chụp giật” khó mà trốn thuế.Mặt khác, đã hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh, khi được quán triệt chủtrương, ký cam kết về nghĩa vụ thuế thì không có lý do gì để trốn thuế dù làmăn thuận lợi ít hay nhiều”.

Có thể nói, qua thựctế trên cho thấy, việc chống thất thu thuế từ cơ sở đến tỉnh thực sự vẫn cònnhiều khó khăn, nan giải, trong khi thời điểm cuối năm đã cận kề.

Nguyễn Lương- Đỗ Công