Viết, đọc “Chư Jút” hay “Cư Jút”

Bạn đọc Long Nông Quánở thôn 12, xã Nam Dong, huyện Chư Jút có ý kiến gửi về Tòa soạn phản ánh: Hiệnnay, trên các giấy tờ tùy thân của người dân tại địa phương như hộ khẩu, chứngminh thư, giấy khai sinh… đều viết tên địa phương huyện là “Cư Jút”; nhưng trênbáo Ðắk Nông lại viết “Chư Jút”. Theo ý của bạn Quán thì “Cư Jút” là chuẩn, đềnghị Tòa soạn chỉnh sửa cho đúng…

Chúng tôi xin trao đổinhư sau: Từ xa xưa, dân ta đã thường lấy tên sông, tên núi, danh nhân… làm têngọi cho các điểm dân cư. Theo tiếng Ê Ðê, nói (đọc) “Chư Jút” (có vùng, thổ âmnặng hơn nên “Chư” đọc là “Chứ”) nghĩa là “núi trúc”- núi có cây trúc. Ðây cũnglà tên của một ngọn núi tại vùng phía tây sông Sêrêpốk, thuộc địa bàn huyện ChưJút hiện nay. Nói thì “âm” như vậy, nhưng khi viết thì chữ viết của người dântộc Ê Ðê lại viết chữ “Chư” là “Cư”, nhưng chữ “C” có dấu “á” ở trên đầu màtrong bảng chữ cái của tiếng Việt không có.

Khi thành lập xã ChưJút, thuộc thị xã Buôn Ma Thuột, tỉnh Ðắk Lắk (cũ), chính quyền địa phương đãlấy “Chư Jút” – Núi Trúc làm tên cho địa phương vì vùng này là nơi cư trú củađồng bào Ê Ðê. Khi thành lập huyện Chư Jút, thì “Chư Jút” – Núi Trúc cũng đượclấy làm tên cho huyện vì phần lớn các xã, thị trấn được tách ra từ xã Chư Jút(cũ); trong đó có xã Trúc Sơn cũng là Núi Trúc theo âm Hán Việt. Có thể do mộtlý do nào đó trong khâu kỹ thuật soạn thảo văn bản nên chữ “Chư” đã không đượcviết đúng ngữ Ê Ðê nên đã thành chữ “Cư”(vì không có dấu “á” trên đầu chữ “C”)và từ đó, mọi người lại nói (đọc) theo âm Việt nên từ “Chư” đã thành “Cư”. Nếunói, viết “Chư Jút” thì người Ê Ðê biết đó là nói, viết về Núi Trúc; còn nếunói, viết “Cư Jút” thì chẳng hiểu nghĩa là gì; trong danh mục danh nhân nướcViệt thì không có ai tên là Cư Jút. Như thế, chắc chắn là các cấp có tráchnhiệm đã chọn Chư Jút - Núi Trúc để làm tên gọi cho địa phương này.

Khi tỉnh Ðắk Nông đượcthành lập, Ban Biên tập Báo Ðắk Nông đã suy xét đến từ này và quyết định viếtchữ “Chư” trên báo theo đúng âm tiếng Việt để “Chư Jút” đúng nghĩa là Núi Trúc.

Tòa soạn