"Chuối cô đơn" ở Ðắk Nông và sự tích thú vị

"Chuối cô đơn" hay còn gọi là chuối bạc hà, chuối mồ côi, chuối hoa sen, chuối chân voi… Sở dĩ loại chuối này có tên gọi như vậy là bởi từ khi nảy mầm đến trổ buồng, nó nhất định không chịu đẻ cây con. Phải chờ đến lúc quả chín căng mọng, thân mẹ rũ mình chết héo, kết thúc một đời cô quạnh thì những hạt chuối rụng xuống đất mới nảy mầm thành cây con, hình thành sự sống mới.

Cây chuối có chiều cao từ 3 - 5 m, gốc phình to, thon dài từ thân đến ngọn, hoa có màu xanh cốm, nở rộ như hoa sen. Mỗi cây cho một buồng duy nhất, buồng lớn có 6-8 nải, buồng nhỏ 6-7 nải, trái tròn trịa nằm khít chặt với nhau. Các nải chuối từ cuống xuống dưới được che phủ bởi các mo màu xanh như một đóa hoa sen đang nở. Khi những trái chuối bắt đầu già, chín vàng cũng là lúc lá và thân chuối dần khô rụi, chết đi, tất cả dưỡng chất tập trung vào buồng chuối chín thơm lừng. Trái chuối cô đơn có nhiều hạt màu đen, to bằng đầu ngón tay. Bình quân mỗi buồng có từ 2- 3 kg hạt.

"Chuối cô đơn" được các nhà khoa học đưa vào Sách đỏ Việt Nam

Đến mùa thu hoạch, người dân lấy hạt phơi khô, cất giữ để bào chế thuốc chữa bệnh. Người dân xung quanh khu vực đá núi lửa thường dùng chuối phơi khô nấu nước uống thay trà, dùng ngâm rượu, hoa chuối dùng bóp gỏi, nấu canh, lẩu hoặc luộc… và là một trong những đặc sản của vùng đá núi lửa.

Người dân khu vực các xã Buôn Choáh, Nam Đà, Đắk D'rô còn hái chuối chín về phơi khô bán với giá khá cao. Một số gia đình còn lấy hạt ươm cây rồi bán trồng cây cảnh trước nhà.

Sau khi phơi khô, "chuối cô đơn" được nấu uống thay nước trà hoặc dùng để ngâm rượu với nhiều bổ dưỡng

Không chỉ khá đặc biệt về hình dáng, sự sinh trưởng cũng như công dụng, "chuối cô đơn" còn gắn liền với sự tích ra đời hết sức thú vị.

Chuyện kể rằng, xưa có đôi trẻ yêu thương nhau, nhưng trước ngày đám cưới, chàng trai mắc bệnh lạ nên cha mẹ cô gái bắt từ hôn. Đau khổ vì không thể thuyết phục được cha mẹ đôi bên nên chàng trai và cô gái quyết định bỏ trốn lên rừng sinh sống. Sau mấy ngày chạy trốn, chàng trai bắt đầu phát bệnh nặng, chân tay sưng lên như có mọng nước. Sợ mình làm khổ cho người yêu, chàng trai đã bỏ ra đi.

Ngày qua ngày, tháng qua tháng, cô gái vẫn ở đó ngóng trông người yêu quay trở về với cái thai trong bụng ngày càng to. Một ngày kia, cô tìm được đường xuống chân vực thì bất ngờ phát hiện một phần thi thể của ai đó. Sau phút hoảng sợ, cô nhận ra chiếc vòng đeo cổ của người mình yêu, thì ra anh đã tự vẫn để tự giải thoát mình khỏi nỗi đau thể xác vì bệnh tật và nỗi đau số phận. Sau khi sinh con, cô gái cũng kiệt sức mà chết đi rồi hóa thành cây chuối cô đơn như chính số phận của nàng.