Ðồng bào M’nông xã Quảng Tín gìn giữ bản sắc văn hóa

Gìn giữ, truyền dạy nét văn hóa dân tộc

Để giữ gìn nét văn hóa truyền thống M’nông, ở bon Bu Bir, qua thời gian, người lớn tuổi quan tâm chỉ dạy cho người trẻ nên hầu hết phụ nữ đều biết dệt thổ cẩm, đàn ông biết đan gùi, rổ rá... Bên cạnh đó, bon thành lập được câu lạc bộ đánh chiêng, gồm một đội chiêng lớn tuổi và một đội chiêng trẻ tuổi. Các thành viên trong câu lạc bộ biết đánh thuần thục nhiều bài chiêng; trong đó, nhiều bài chiêng cổ, khó đánh, có nguy cơ mai một, thất truyền.

Đặc biệt, những bộ đàn đá (goong lú) - nhạc cụ cổ xưa nhất của người M’nông tìm thấy nơi dòng suối Đắk Ka được nhiều gia đình gìn giữ. Những bộ đàn đá độc đáo là niềm tự hào của bon, nên dù có người hỏi mua giá cao nhưng bà con không bán.

Ngày lễ hội lớn, hay các buổi sinh hoạt cộng đồng, bà con lại đưa đàn đá, cồng, chiêng ra biểu diễn, diễn xướng để lớp trẻ cảm nhận, yêu mến, gìn giữ những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc. Nghệ nhân Điểu Rin, bon Bu Bir, xã Quảng Tín cho biết: “Bà con chúng tôi thường bảo ban nhau rằng, tiền rồi cũng tiêu hết nhưng nếu bảo vệ tốt cồng, chiêng, đàn đá, dệt thổ cẩm thì những giá trị đó sẽ còn tồn tại đến mai sau. Năm 2012, tôi nhặt được một bộ đàn đá khi đi làm rẫy về, có người đến mua nhưng tôi không bán”.

Diễn tấu cồng chiêng là hoạt động được bà con người M'nông xã Quảng Tín gìn giữ

Tương tự, tại bon Bu Đách, người già, các mẹ, các bà trong bon luôn cố gắng truyền dạy cho lớp trẻ biết thêu thùa, làm trang phục thổ cẩm của dân tộc. Đến nay, trong bon, nhiều em nhỏ đang tuổi cắp sách đến trường nhưng đã biết dệt thổ cẩm... Em Thị Huế, dù mới 10 tuổi nhưng đã biết thêu túi xách và những tấm thổ cẩm đơn giản của người M’nông. Thị Huế chia sẻ: “Lúc rảnh, em được bà, mẹ chỉ dạy và em còn tự học thêu, may trang phục truyền thống của người M’nông”.

Điều đáng mừng, bon Bu Đách còn lưu giữ 5 bộ chiêng của người M’nông đã có từ lâu đời. Mỗi bộ chiêng đều có tên riêng như Đăm Xiêng, Đăm Căn, Me Vur… Bon đã thành lập đội văn nghệ dân gian và thường xuyên tổ chức sinh hoạt, thu hút thanh thiếu niên tham gia. Nhờ đó, những bài chiêng cổ như Tue Ding Boh, Ndrao iêc bip, Nhim tir, Pơm Blo… những lời hát ru, nhịp đàn đá, điệu múa xoang… cứ vang vọng khắp các bon. Nghệ nhân M’byah cho biết: “Bản sắc văn hóa đồng bào M’nông đến nay luôn được bà con gìn giữ, thể hiện rõ nét trong phong tục, tập quán, sinh hoạt lễ hội… Bà con sống đoàn kết, mỗi khi trong bon có việc, mọi người cộng đồng trách nhiệm tham gia nhiệt tình”.

Chính quyền xã Quảng Tín luôn quan tâm, tạo điều kiện tổ chức các lễ hội truyền thống của người M'nông

Phát huy các giá trị văn hóa

Theo UBND xã Quảng Tín, trên địa bàn xã có 10 dân tộc anh em cùng sinh sống; trong đó đồng bào M’nông chiếm đa số, sinh sống tập trung tại các bon Bu Bir, Bu Đách, Ol Bu Tung, Đăng K’liêng... Dù còn nhiều khó khăn, nhưng địa phương luôn tạo điều kiện để các bon giữ gìn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống.

Hằng năm, địa phương tổ chức các lớp dạy cồng chiêng cho thế hệ trẻ, dệt thổ cẩm, đan lát cho bà con, lồng ghép các bài hát dân ca dân tộc vào chương trình tiểu học… Bên cạnh đó, địa phương còn tổ chức các ngày hội văn hóa, phục dựng lại các nghi lễ truyền thống của đồng bào như lễ cúng lúa mới, cúng sức khỏe, đám cưới truyền thống… Mỗi khi xã, huyện tổ chức sự kiện quan trọng, các nghệ nhân trên địa bàn được mời tham dự, biểu diễn đánh đàn đá, chiêng, hát, múa dân ca.

Ông Hoàng Đại Sửu, Bí thư Đảng ủy kiêm Chủ tịch UBND xã Quảng Tín cho biết: “Công tác bảo tồn và phát triển văn hóa truyền thống của người M’nông nói riêng và đồng bào các dân tộc trên địa bàn xã nói chung được xem là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, được cấp ủy, chính quyền địa phương quan tâm chú trọng lồng ghép với Phong trào “Toàn dân đoàn kết, xây dựng đời sống văn hóa”. Không chỉ bản sắc văn hóa của người M’nông được gìn giữ mà tất cả những nét đẹp văn hóa của các dân tộc đang sinh sống trên địa bàn xã đều được gìn giữ, phát huy”.