Lạc vào ca dao của người Mạ

Cuốn sách là một tuyển lựa khảo cứu “độc, lạ”, nhất là đối với các ấn phẩm về văn hóa của người Mạ. Với gần 630 bài ca dao được thể hiện bằng hai ngôn ngữ Việt - Mạ trải dài trong hơn 250 trang sách, cuốn sách sẽ đưa bạn đọc vào thế giới văn hóa của người Mạ bởi những câu ca dao chân chất nhưng không thiếu sự cô đọng, triết lý sống.

“Ca dao của người Mạ” không theo cấu tứ, niêm luật mà chỉ là những câu nói văn vần để người nghe dễ thuộc, dễ nhớ mà truyền từ đời này sang đời khác. Các bài ca dao do tác giả lặn lội nhiều năm điền dã sưu tầm trong vùng định cư sinh sống của người Mạ. Hầu hết những bài ca dao được tác giả tuyển lựa trong “Ca dao của người Mạ” cũng như ca dao của các dân tộc khác trong cộng đồng sắc tộc Việt Nam đều thể hiện tính đa dạng từ tín ngưỡng, luật tục, kinh nghiệm sống đến những câu ví, câu hát phản ánh đời sống văn hóa tinh thần của người Mạ, tạo nên dòng văn học dân gian truyền khẩu tộc Mạ còn lưu dấu cho đến tận bây giờ.

Bìa cuốn sách

Theo tác giả Ninh Thế Hùng, ban đầu, ca dao có lẽ được các già làng, tộc trưởng sáng tạo ra để qua đó điều hành bon làng, gia tộc, sau đó dần phổ biến rộng ra thành những kiến thức liên quan đến đời sống và được nhiều người thuộc hơn. Từ đây, ca dao được truyền khẩu từ đời này sang đời khác, được các thế hệ bổ sung, tích lũy thêm kinh nghiệm, hiệu chỉnh, sửa chữa (có chủ ý hoặc vô tình) cho phù hợp với điều kiện tự nhiên, sinh sống của mỗi vùng đất.

Nhìn chung từ thế giới nhân sinh quan của tộc Mạ mà “Ca dao của người Mạ” cũng phản chiếu tính đa dạng, sự phong phú của đời sống từ hôn nhân, phạt vạ, ứng xử trong gia đình và dòng tộc, kiêng cữ... cho đến luật tục, quan niệm sống và thế giới bên ngoài được tác giả xếp đặt theo từng chương trong tác phẩm khảo cứu của mình. Và theo như tác giả Ninh Thế Hùng, những bài ca dao nay đã trở thành “tập quán pháp” của cả cộng đồng người Mạ. Đặc biệt, sau một số bài ca dao, tác giả còn chú giải hoặc về từ vựng, hoặc về phong tục, tập quán, về địa danh... có liên quan đến bài ca dao nhằm làm rõ hơn nét đặc trưng văn hóa của người Mạ mà tác giả đề cập đến.