Tản văn: Tháng mười vương dáng mẹ

Có một khoảng trời mà tôi đã gói ghém thật nhiều thương nhớ riêng dành cho mẹ. Để rồi khi đi qua bao đắng ngọt vui buồn, hình bóng mẹ vẫn lặng thầm lấp đầy những trống trải trong tôi. Và tôi biết dù mình thật nhỏ bé giữa thế gian bao la này nhưng tôi mãi là tất cả của mẹ.

Tháng mười, những khuya mất ngủ trời đầy sao, gió lang thang ngoài hiên gợi một nỗi riêng tư man mát, tôi thường nghĩ về mẹ. Sự tĩnh lặng của đêm như khỏa lấp mọi ngõ ngách trong tâm hồn. Đó là khi những sâu xa kín đáo từ bên trong được cất tiếng. Những nỗi buồn thổn thức như loài hoa nở về đêm ngây ngất một làn hương cũ. Đâu đó ngoài khóm lá mơ hồ vọng lại tiếng vỗ cánh của loài chim ăn đêm. Lòng tôi tự hỏi, cái lạnh đầu mùa có len vào giấc ngủ của mẹ, gió sương ngoài trời có làm mẹ thao thức bởi những tiếng kêu khớp rã rời - thanh âm của bao tháng ngày lặn lội áo cơm? Đêm của mẹ như dài thăm thẳm, là vì nỗi bận lòng về đứa con ở một phương trời khác, hay bề bộn xót xa những thất bát mùa màng? Gió tràn hun hút qua cánh đồng sương muối, có phải tóc mẹ bạc dần từ những khuya lạnh gió trở chông chênh?

Ảnh tư liệu

Tháng mười, tôi gặp lại mùa lau trắng trong những hình dung cũ. Một loài cây âm thầm bén rễ vào hoang vu, mong manh như một lời hẹn cuối. Gió thổi ngàn lau kể chuyện viễn du, giăng vào lòng người những tàn phai, xoáy buốt. Tôi nhớ dáng mẹ về giữa chạng vạng mưa dầm, ống quần bết ướt vương những cánh hoa lau. Nhớ ô cửa sổ trông ra vạt đồi bàng bạc lau trắng, giữa màn sương thanh mảnh như hơi thở của mùa. Mẹ thường ngồi lặng lẽ vá áo sau ô cửa ấy. Còn tôi, trầm tư bên mẹ nhìn ra mảnh trời lưng lửng bóng mây, mông lung mơ về những chân trời lạ. Tóc mẹ màu lau trắng, tóc tôi màu đêm đen, tôi đâu biết một ngày mình như cánh chim lạc lối, giữa xa xôi nhớ mẹ phải quay về. “Dù cho phú quý vinh quang, vinh quang không bằng có mẹ”. Bóng mẹ nhòa vào bóng hoàng hôn lấp lửng lưng đồi, gió vẫn ràn rạt thổi suốt mùa lau…

Có những chiều tháng mười, tôi ngồi đợi một tiếng chim ngày cũ. Chưa bao giờ tôi thấy được hình dáng loài chim ấy, chỉ nhận ra một giọng hót như lạ như quen, vút lên bất chợt rồi cứ hoài lẻ loi, da diết. Những cái tên mà người đời đặt cho chúng cũng vô định theo giọng hót, có thể là “bắt cô trói cột”, cũng có thể là “chín cô bốn chục”, “năm trâu sáu cọc”… Tôi về bâng quơ hỏi mẹ, người lại nghe từ giọng hót đó một nỗi “thương con xót ruột”, giữa thăm thẳm rừng chiều. Ngày tôi khăn gói đi xa, những giấc mơ đôi khi xổng ra khỏi chiếc lồng phố thị, trở về ngọn đồi sương khói tìm lại tiếng chim thuở nào. Mường tượng những ngày gian nhà chỉ có bóng mẹ, tháng mười hiu hiu cơn bấc, hẳn là tiếng chim đã hòa vào tiếng lòng của mẹ, nghe thấm thía khôn nguôi. “Thương con xót ruột!”, “thương con xót ruột !”, tiếng kêu sao day dứt vô cùng.

Tháng mười, rêu đã xanh dấu chân về ngõ nhỏ. Vẫn tiếng bò kêu ngơ ngác trong những chiều nắng nhạt, vạt rau đắng non mướt sau mưa. Vẫn buồng chuối vườn chín vàng quá nửa, ổ trứng tròn xoe lấm vết tro tàn. Và thiên đường đôi khi chỉ là một chỗ ngồi bên mẹ, dẫu ngoài trời gió lạnh từng cơn…