Tản văn: Trung thu miền thơ ấu...

Năm tôi lên tám, lũ ào về cuốn hết hoa màu, nhà cửa, cuốn đi cả bao mơ ước đủ đầy của những người dân quê. Cha mẹ tôi phải khăn gói đi tha phương bươn chải, tôi về ở với ông ngoại, được ông vỗ về, nuôi nấng. Ông tôi lặng lẽ vun vén trước sau, bàn tay ngang dọc vết đồi mồi. Những đêm trăng sáng, ông vừa phe phẩy cái quạt mo cau, vừa kể cho tôi nghe chuyện ngày xưa ở làng. Vầng trăng miền thơ ấu bao giờ cũng đẹp như giấc mơ diệu vợi, rót vào tôi ánh sáng nhiệm mầu...

Trung thu ngày ấy, có lẽ niềm hạnh phúc lớn nhất của tôi là được ông làm cho chiếc lồng đèn, từ những thanh tre cũ. Tôi vui sướng chạy quanh làng khoe với đám bạn quê, thể nào chúng cũng sẽ xuýt xoa tít mắt. Những đứa trẻ lấm lem rơm rạ trên manh áo cũ mèm, ngày đó, không có ký ức về những chiếc bánh Trung thu vàng ươm, thơm lựng. Vào ngày rằm, khi nghe chiếc loa rè rè của làng phát ra thông báo, trẻ con sẽ được phát bánh ở sân trường tiểu học, lòng đứa nào cũng náo nức, hân hoan. Đứng xếp hàng trong sân trường, nhìn thùng bánh xếp ngay ngắn giữa phòng chờ, ánh mắt đứa nào cũng dâng lên niềm háo hức, ngóng trông đến lượt mình. Bịch quà được nhận chỉ là những viên kẹo dẻo, gói bánh in mộc mạc, đơn sơ, mà thuở ấy chúng tôi trân quý vô cùng. Bởi chúng còn là quà tặng cho những mơ ước trong veo...

Trung thu trong ký ức tôi không có những con lân rực rỡ sắc màu, không có những chiếc đèn lồng chạy bằng điện hiện đại, đẹp mắt, chỉ có cái thùng các tông được chúng tôi cắt ra rồi trang trí thành đầu lân. Phần đuôi lân là một mảnh vải dài được xin từ tiệm may nhà bà Bảy. Và hai nắp xoang cũ còn dính nhọ trở thành chiêng, trống. Chỉ có mấy cái lồng đèn làm từ tre, từ giấy, từ những chai nhựa, lon sữa cắt tỉa sơ sài. Vầng trăng hiền hậu soi sáng con đường đất ngoằn ngoèo, bầy đom đóm bay lập lòe nhấp nháy. Ấy vậy mà ấm áp xiết bao. Tiếng cười trong vắt còn vang mãi đến tận bây giờ.

Những mùa Trung thu thơ ấu đã khuất vào cõi nhớ xa xôi. Ông ngoại cũng đã xa tôi mãi ở mùa Trung thu năm tôi mười hai, cùng những câu chuyện cổ tích còn dang dở. Giờ thì tôi có thể tự làm những chiếc lồng đèn cho mấy đứa cháu nhỏ. Đó cũng là bài học đầu tiên mà ông dạy tôi về lòng nhẫn nại, khéo léo để làm một chiếc đèn ông sao. Đêm nay tôi lại ngồi trên gác vắng ngắm vầng trăng tròn bao dung, thấy nụ cười ông nhìn tôi ấm áp...