Truyện ngắn: Thằng Côi

Màn đêm đã baophủ xóm làng. Trên nền trời, muôn vì sao và mảnh trăng non đầu tháng chiếuxuống mặt đất một thứ ánh sáng để đủ nhận diện được hình khối mờ mờ của mọivật.

 Trong mỗi ngôinhà người ta đã đi ngủ hoặc ngồi quây quần trò chuyện. Đường làng vắng vẻ khôngmột bóng người, chỉ thỉnh thoảng mới có vài đôi nam nữ đi dạo dưới trời đêm. Tay trong tay, họ dùng thứ ngôn ngữ im lặng để nói với nhau.Thứ ngôn ngữ đặc biệt chỉ có người trong cuộc mới hiểu.

 Thằng Côi cũngđi dưới trời đêm. Nó cũng có thứ ngôn ngữ của riêng nó. Đó là thứ ngôn ngữ thèmmuốn một không khí gia đình, ngôn ngữ của cái đói cào ruột triền miên. Cái ngônngữ gồm thâu mọi cảm giác để cô lại thành hai tiếng: thèm ăn.

 Thằng Côi ngồixuống rồi ngả lưng nằm dài trên vạt cỏ ven đường. Hai bàn tay đan xen các ngónvào nhau đặt dưới ót, nó ngửa mặt nhìn lên trời cao đếm sao để đánh lừa cáiđói. Nhưng xem ra bài thuốc cũ không còn hiệu nghiệm. Cái đói vẫn cào cấu dạdày khiến mắt nó như mờ đi. Nhòa với những ông sao nhay nháy tít trên trời caolà những hình ảnh của từng đoạn, từng khoảng thời gian của một ngày vừa qua…

Ò… ó… o… o… o…

Tiếng gà nhàai trở chứng gáy đầu hôm lô thằng Côi về với thực tại. Nó ngồi bật dậy lẩm bẩm“Gáy xóm giữa là chửa hai đầu” rồi vòng hai tay ôm lấy hai đầu gối, rùn vai,rụt cổ vì lạnh. Trước mặt nó, cách con đường một đám ruộng, có ngọn đèn dầutrong ngôi nhà mái lá dựng mầm trỉ rất lâu mà chưa trát đất: nhà của vợ chồngHai Bằng. Nhà này không có rào dậu xung quanh cũng không nuôi chó. Nó phải đếnđó. Nó cần có cái ăn cho ngày mai. Số phận đã để nó chịu mồ côi, chịu sự ghẻlạnh của mọi người thì cũng bù trừ cho nó sự gan dạ và cái - nghề - đi - đêm.

Thằng Côi bướcnhững bước chân nhẹ như bông, êm như mèo men theo những lùm cây, những bờ ruộngcao vòng ra sau vào chái bếp nhà Hai Bằng. Mọi vật trong nhà nó đã biết rõ,không có vật gì đáng giá. Nó đã vào ngôi nhà nghèo nàn nhất xóm này thườngxuyên vào ban ngày để chơi với em bé. Bên kia vách đất ngăn với chái bếp làbuồng ngủ của vợ chồng Hai Bằng và em bé vừa đến tuổi đi mẫu giáo. Trong gócbếp là hai mái gà đang úm con.

Thằng Côi vừabê con gà mái đứng lên thì rùng mình lạnh buốt sống lưng khi nghe tiếng nói bênkia vách đất. Nó đứng bất động như trời trồng.

Tiếng nói tuynhỏ nhưng cũng đủ để gõ vào đôi tai thính như tai mèo của nó những âm thànhrành rọt:

- Hay là mìnhbán hai con gà mẹ lấy tiền ứng trước cho chị Hạnh rồi bắt con heo về nuôi làmvốn đi anh. Chị đồng ý cho mình mua thiếu một nửa.

- Không đượcđâu em. Gà con còn nhỏ lắm, bán gà mẹ thì bầy gà con mồ côi tội nghiệp lắm!

- Lâu nay xómmình bị mất gà nhiều. Vốn liếng mình chỉ có hai mái gà, lỡ thằng Côi nó bắt mấtthì chết.

- Sao em nói làthằng Côi?

- Thì nó khôngcha không mẹ, không làm mà vẫn có ăn. Mà không riêng gì em, chòm xóm và chínhbà con của nó cũng nói nó ăn trộm. Chẳng ai thương nó, thương cái thằng ăn trộmcả.

- Em này, emđừng bao giờ nói như vậy nữa nhé. Ăn trộm cũng năm ba thế ăn trộm. Em mới vềsống với anh năm năm làm sao em hiểu hết được nhân tình ở đất này. Anh biếtthằng Côi từ khi nó mới sinh. Mới lên năm đã mồ côi mẹ, cha nó là ai thì chẳngai biết. Bà con họ hàng nó có đó, nhưng có ai mở rộng vòng tay nuôi thằng cháumồ côi? Có cho nó ăn cái gì thì cũng dè bĩu, xói xỉa. Thằng nhỏ thật đángthương! Người ta lên án nó vì nghi nó là thằng bắt gà trộm. Thử đặt mình vàohoàn cảnh nó rồi hãy nói. Thay vì ghét bỏ thì hãy cho nó ăn, nói với nó nhữnglời yêu thương tự đáy lòng rồi đặt cây cuốc vào tay nó tập cho nó làm để có ăn.Ai? Em đã thấy ai sống như vậy với nó chưa? Đã trải qua cảnh mồ côi nên anhhiểu và thương nó lắm, mặc dù là tình thương suông chứ mình quá nghèo chẳng cógì cho nó cả?

Trong thoángchốc thằng Côi quên bẵng cái đói và sự sợ hãi. Tiếng nói bên kia vách đất làmnó tủi thân, đồng thời cũng làm nó cảm nhận được niềm an ủi vô biên với bảnthân nó: vẫn còn có người hiểu và thương nó.

 Từ bấy lâuthằng Côi chưa từng biết thương ai. Bởi từ khi mẹ nó mất chưa từng có ai dạycho nó biết yêu thương người khác bằng cách yêu thương nó. Nó luôn bị hắt hủixua đuổi nên nó luôn sống trong sự cảnh giác với trái tim bé nhỏ sớm xa lạ vớitình yêu thương.

 Vậy mà bây giờtrong một hoàn cảnh trớ trêu, tiếng nói của khổ chủ sắp bị nó hại phía bên kiavách đất bày tỏ tình yêu thương dành cho nó, khiến con tim tưởng đã chai lì củanó bùng dậy một tình cảm mãnh liệt: Nó thấy thương vô cùng một đôi vợ chồng trẻvà ân hận với việc nó đang làm. Nó hình dung rất nhanh nét mặt đau khổ của vợchồng Hai Bằng khi sáng ngày mai phát hiện bị mất gà.

Thằng Côi nhènhẹ đặt con gà mẹ lại với bầy gà con rồi nhè nhẹ ra ngoài.

Sương đêm lànhlạnh thấm qua manh áo riết lấy tấm thân còm cỏi. Đi ngang qua đụn rơm để gàbới, thằng Côi bị vấp té nằm lên chân đụn rơm. Dưới sự chấn động của sức nặngcơ thể ngã xuống, một mớ rơm đổ ụp lên chân nó, như khối chăn bông ủ ấm tấmthân còm, ủ ấm lồng ngực giơ xương chứa đựng một sinh vật bé nhỏ đang đập nhữngnhịp đập của tính người giữa đêm dài dằng dặc. Thằng bé nằm yên giữa mớ rơm,mắt nhìn lên sao trời. Nó bắt đầu nhận ra rằng, từ nay mình không thể tiếp tụcviệc đi bắt gà trộm nữa. Không, mình phải kiếm một việc gì đó để làm, dù có khổcũng phải làm…

 Trần XuânThụy