Cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở tỉnh Đắk Nông năm 2019: Chuẩn bị tốt nhất để thông tin điều tra kịp thời, chính xác, không trùng lặp, không bỏ sót

Ông Vũ Đức Tưởng, Cục trưởng Cục Thống kê, Phó trưởng Ban chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 tỉnh Đắk Nông

PV: Ông có thể cho biết khái quát về mục đích, ý nghĩa, nội dung của cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019?  

Ông Vũ Đức Tưởng: Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 (viết tắt là Tổng điều tra) sẽ được bắt đầu triển khai vào lúc 0 giờ, ngày 1/4/2019 đến 0 giờ ngày 25/4/2019, để thu thập các thông tin cơ bản về dân số và nhà ở. Qua cuộc Tổng điều tra sẽ tổng hợp, biên soạn các chỉ tiêu dân số, nhân khẩu học, nhà ở phục vụ Hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia và phân tích, dự báo tình hình phát triển dân số, nhà ở trên phạm vi cả nước cũng như từng địa phương.

Ngoài ra, Tổng điều tra còn đáp ứng nhu cầu thông tin về dân số và nhà ở phục vụ đánh giá kết quả thực hiện các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011-2020; xây dựng chiến lược và các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2030; phục vụ công tác giám sát thực hiện Nghị quyết của Ban Chấp hành TW Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới... Cuộc Tổng điều tra cũng sẽ cung cấp các thông tin phục vụ xây dựng cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia về dân số và xây dựng dàn mẫu chủ phục vụ các cuộc điều tra hộ dân cư thời kỳ 2019-2029…

Cuộc tổng điều tra sẽ thu thập các nội dung thông tin chi tiết về dân số và nhà ở như: Các thông tin cá nhân, mối quan hệ với chủ hộ, dân tộc và tôn giáo, trình độ học vấn và trình độ nghề, tình trạng nhà ở hiện tại, loại đơn vị nhà ở, quy mô, diện tích, kết cấu nhà, năm đưa vào sử dụng; tình trạng di cư, tình trạng khuyết tật, tình trạng hôn nhân; tình hình đăng ký khai sinh của trẻ em; điều kiện sinh hoạt cơ bản của hộ dân cư... Đơn vị điều tra là hộ gia đình.

PV: Phương pháp thu thập thông tin của cuộc tổng điều tra năm nay có những điểm gì khác so với năm 2009, thưa ông?

Ông Vũ Đức Tưởng: Trong năm 2009, phương pháp thu thập thông tin chủ yếu là phiếu điều tra trên giấy. Còn cuộc Tổng điều tra lần này lại sử dụng 2 phương pháp hoàn toàn khác đó là: Phỏng vấn trực tiếp trên phiếu điều tra điện tử và hộ tự khai thông tin trên Trang thông tin điện tử của Tổng điều tra.

Trong đó, với phương pháp phỏng vấn trực tiếp, điều tra viên (ĐTV) sẽ đến từng hộ để hỏi người cung cấp thông tin và ghi đầy đủ các câu trả lời vào phiếu điều tra điện tử được thiết kế trên máy tính bảng hoặc điện thoại thông minh. Đây là lần đầu tiên phiếu điều tra điện tử được đưa vào sử dụng và có nhiều ưu điểm hơn việc điều tra phiếu giấy của năm 2009 như: Kiểm soát được chất lượng phiếu điều tra; kiểm soát thời gian thu thập thông tin tại hộ; định vị được điều tra viên có xuống hộ điều tra hay không; tiết kiệm được chi phí in phiếu điều tra; tổng hợp kết quả nhanh, độ chính xác cao...

Còn với phương pháp hộ tự cung cấp thông tin trên Trang thông tin điện tử của Tổng điều tra thì hộ được cấp tài khoản và mật khẩu để đăng nhập và tự khai thông tin vào phiếu điều tra trên Trang thông tin điện tử Tổng điều tra. Phương pháp thu thập thông tin này cũng rất mới trong Tổng điều tra, thường áp dụng đối với những hộ không có điều kiện ở nhà để cung cấp thông tin cho ĐTV. Ngoài ra, Ban chỉ đạo Tổng điều tra của tỉnh cũng đã chỉ đạo Ban chỉ đạo mỗi huyện, thị xã chuẩn bị khoảng 200 phiếu giấy dự phòng dành để thu thập thông tin đối với những hộ vô gia cư, vãng lai tập trung ở khu vực trung tâm các phường, thị trấn.

Do cuộc Tổng điều tra lần này sử dụng các phương pháp thu thập thông tin mới, có ứng dụng công nghệ thông tin nên vai trò của ĐTV rất quan trọng. Toàn tỉnh có 1.770 ĐTV tham gia thu thập thông tin tại 1.554 địa bàn (mỗi địa bàn từ 70-100 hộ).  Vì vậy, việc lựa chọn và tập huấn cho đội ngũ ĐTV cũng sớm được Ban chỉ đạo Tổng điều tra của tỉnh chú trọng triển khai. Trong đó, ưu tiên cho những người trẻ, có năng lực và nhất là biết sử dụng thành thạo điện thoại thông minh hoặc máy tính bảng…

Người dân xã Quảng Tân (Tuy Đức) sử dụng máy phát điện chạy bằng nhiên liệu dầu để phục vụ sinh hoạt- Đây là một trong những nội dung thông tin về nhà ở sẽ được điều tra viên thu thập

PV: Vậy ông cho biết tiến độ chuẩn bị cho cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 của tỉnh đến nay như thế nào?

Ông Vũ Đức Tưởng: Hiện tại, việc thành lập Ban chỉ đạo các cấp đã được triển khai xong tại 8 huyện, thị và 71 xã, phường, thị trấn. Công tác vẽ sơ đồ nền, phân chia thành địa bàn, lập bảng kê hộ và bảng kê nhân khẩu đặc thù đã hoàn thành. Việc thực hiện tuyên truyền cho Tổng điều tra cũng đã xong giai đoạn 1 và trong tháng 3/2019 sẽ tiếp tục tuyên truyền giai đoạn 2 thông qua băng đĩa, băng rôn và hệ thống xe lưu động của ngành Bưu chính.

Từ ngày 25-28/2, Ban chỉ đạo tỉnh sẽ tổ chức tập huấn nghiệp vụ cho các cán bộ ở các huyện, thị xã. Sau đó, các giảng viên này sẽ về tập huấn cho các ĐTV và tổ trưởng các địa bàn, với khoảng gần 100 lớp. Cũng từ ngày 25-31/3, tất cả các ĐTV sau khi nhận nhiệm vụ sẽ có trách nhiệm rà soát lại địa bàn lần cuối xem có phát hiện hộ nào vắng mặt lâu ngày tại địa phương hoặc thêm hộ nào mới để kịp thời có sự điều chỉnh.

PV: Ngoài những thuận lợi cơ bản, riêng địa bàn Đắk Nông, cuộc Tổng điều tra lần này có những khó khăn nào thưa ông?

Ông Vũ Đức Tưởng: Bên cạnh những thuận lợi, cuộc Tổng điều tra lần này cũng gặp một số khó khăn nhất định. Trong đó, do đặc thù là tỉnh miền núi, dân cư sống không tập trung nên việc đi lại sẽ không được thuận lợi. Hơn nữa, cuộc Tổng điều tra lại rơi vào đúng thời điểm mùa nương rẫy nên người dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số đi làm nhiều ngày nên rất khó gặp. Trình độ của đội ngũ ĐTV lại không được đồng đều. Trong khi đó, bàn phím điện thoại và máy tính bảng lại tương đối nhỏ nên trong quá trình nhập thông tin rất dễ bấm nhầm. Thời tiết lại vào mùa mưa nên tiến độ của cuộc Tổng điều tra có thể sẽ bị ảnh hưởng, (do thời gian điều tra chỉ diễn ra trong 25 ngày).

Mong rằng, với sự chuẩn bị chu đáo và vào cuộc tích cực của các cấp, ngành sự ủng hộ của Nhân dân, Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 trên địa bàn tỉnh sẽ hoàn thành đúng kế hoạch, bảo đảm thông tin điều tra kịp thời, chính xác, không trùng lặp, không bỏ sót…

PV: Cảm ơn ông đã tham gia cuộc phỏng vấn!