Nguy hại từ hàng rong trước cổng trường

Nhiều loại thức ăn không được che đậy và khó biết rõ nguồn gốc ở cổng Trường tiểu học Vừ A Dính

Đủ loại thức ăn rẻ tiền

Tiếng trống tan trường buổi trưa vừa dứt, học sinh Trường tiểu học La Văn Cầu ở xã Đắk R’măng (Đắk Glong) đã ùa ra cổng trường. Các quầy hàng bán đồ ăn vặt ngay trước cổng dần kín học sinh đứng xung quanh. Em nào cũng tìm cho mình một đến hai món đồ ăn yêu thích. Nào là xúc xích, các loại bim bim, khoai tây chiên, nước ngọt, xiên que, mì giòn, snack, bánh mì, bò viên, cá viên, bò lát, các loại kẹo, bánh tráng trộn, rau câu, nui chiên, sâm dứa, chè…

Tên gọi của các đồ ăn cũng rất hấp dẫn như “Khoai tây salad càng ăn càng thơm”, “Mì giòn ngon hợp khẩu vị”, “Đũa thần kỳ”, “Snack râu mực sốt cà chua”… Không chỉ đa dạng, phong phú, nhiều màu sắc bắt mắt mà các loại đồ ăn, uống còn có giá rất rẻ, hợp túi tiền của học sinh nơi vùng khó khăn. Chỉ từ 1.000 - 2.000 đồng, mỗi em đã có một đến hai món đồ ăn, uống.

Tại quầy bán xiên que, vì quá đông “khách hàng” mua nên người bán không kịp làm. Như đã thành thói quen, các khách nhí tự chiên, tự phục vụ, với chảo dầu chiên đã sẫm màu. Cạnh đó, các em nam lại xúm quanh hàng bán nước ngọt. Một bình nhựa nước ngọt có màu xanh không đậy nắp, thu hút những con ruồi bu quanh. Nhìn kỹ bên trong bình nước ngọt có một con ruồi đã chết, nhưng chị bán hàng vẫn "vô tư" rót bán từng ly cho các bạn nhỏ.

Tại quầy hàng của bà P.T.T cũng đông nghịt khách quen đợi mua xiên que chiên và các loại bánh. Trong khi bà T bận rộn với việc bán hàng thì người chồng ngồi góc trong lấy từng que tre và dùng tay không xâu từng miếng thịt trữ sẵn trong bịch, khó mà nhận biết được làm từ nguyên liệu gì. Bà T cho biết bà và những người khác ở đây bán hàng cũng được 3-4 năm nay. Ở đây phải lấy các loại đồ ăn rẻ thì mới bán được, chứ lấy các loại đắt tiền các cháu không có tiền mua.

Tại quầy hàng của bà N.T.Q bên cạnh có vẻ ít khách hơn, nhưng cũng rất đa dạng các loại đồ ăn vặt. Lục trong đống các loại bim bim, bánh kẹo, chúng tôi thấy nhiều loại đã hết hạn sử dụng. Một số khác không có địa chỉ sản xuất và hạn sử dụng. Loại có ngày sản xuất thì không có địa chỉ rõ ràng. Có loại chỉ ghi toàn tiếng nước ngoài, không có nhãn phụ tiếng Việt. Khi được hỏi, người bán hàng dường như không mấy bất ngờ và quan tâm đến việc các loại bánh kẹo đã hết hạn.  

Người lớn thờ ơ

Tại cổng Trường tiểu học Vừ A Dính ở xã Đắk Som (Đắk Glong), việc mua bán đồ ăn vặt cũng rất nhộn nhịp với khoảng 7- 8 người bán. Các hàng ăn vặt được bán ngay sát vệ đường với đủ các loại như bún, bánh mì, xiên que, chè, thạch, nước ngọt, trái cây ngâm… Các món ăn được làm với nhiều màu sắc hấp dẫn, nhất là các loại chè, thạch, siro…

Để thực khách nhí dễ thấy và lựa chọn, bún được bỏ sẵn từng hộp với chả hoặc thịt nhưng để mở nắp không che đậy. Vì bày bán sát đường, thức ăn không che đậy, mỗi lần có xe máy chạy qua để lại làn bụi làm chúng tôi cảm thấy rợn người.

Khi tạo được sự cởi mở, chị bán hàng vừa nhanh nhảu múc chè bán vừa "khoe" với chúng tôi là hàng bán ở đây toàn lấy ở công ty. Thế nhưng khi hỏi công ty ở đâu thì chị không biết, chỉ biết nằm ở đâu đó ngoài thị xã Gia Nghĩa. Việc bán ở đây chủ yếu là các loại đồ ăn rẻ cho phù hợp với túi tiền của học sinh. Mỗi ngày như vậy, người bán cũng lời được khoảng 300.000 - 400.000 đồng.

Vào ngày mùa thu hoạch nông sản có khi bán được nhiều hơn vì các em nhỏ có tiền khi đi mót sắn, cà phê, lấy măng. Thời gian bán được nhiều nhất là giờ ra chơi và trước, sau các buổi học. Hàng bán thì chủ yếu lấy các loại làm sẵn. Riêng xiên que thì lấy hàng đông lạnh nên một lần lấy cũng để được lâu.

Không chỉ học sinh thích mua các loại hàng ăn vặt mà nhiều bậc phụ huynh hầu như cũng chẳng mấy quan tâm đến độ an toàn của thức ăn trước cổng trường. Đón con trong giờ tan trường buổi trưa, một phụ huynh chiều con nên mua một hộp xiên que theo cánh tay con chỉ. Chị chỉ rút tiền trả mà không hề hỏi thức ăn được làm từ nguyên liệu nào. Phụ huynh này cho biết là dù biết không bảo đảm, nhưng con thích ăn với lại không phải ngày nào cũng ăn nên chắc không sao. Không những vậy, nhiều phụ huynh khác khi chở con đến trường còn dúi thêm cho con vài nghìn đồng để ăn vặt.

Nước uống có màu sắc được nhiều học sinh yêu thích

Cần có biện pháp đồng bộ

Theo thầy Ly Seo Chá, Hiệu phó Trường tiểu học La Văn Cầu thì từ khi nhà trường tổ chức học bán trú, học sinh ở lại trường ngày càng đông nên số lượng các em mua hàng ăn vặt nhiều hơn. Nhà trường đã tuyên truyền, vận động các hộ dân bán trước cổng trường dừng việc bán hàng không bảo đảm, nhưng họ vẫn bày bán ngang nhiên. Chính quyền địa phương cũng vài lần vào cuộc nhắc nhở, nhưng đâu lại vào đó. Chỉ nhìn qua là đã thấy các loại thức ăn bày bán không bảo đảm an toàn. Dù lo lắng nhưng do không có thẩm quyền gì nên nhà trường không biết làm sao ngoài việc tuyên truyền cho học sinh.

Có thể nói, tình trạng bán hàng rong trước cổng trường tồn tại nhiều năm nay và trở thành câu chuyện “biết rồi, khổ lắm, nói mãi” ở các trường học. Thế nhưng, năm học này qua năm học khác, việc khắc phục tình trạng bán hàng rong trước các cổng trường mất an toàn vệ sinh thực phẩm vẫn không được thực hiện.

Để hạn chế tình trạng trên, ngành Giáo dục cần tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức về vệ sinh an toàn thực phẩm trong phụ huynh, học sinh. Chính quyền địa phương, các đoàn thể cũng cần vào cuộc để nâng cao nhận thức của người dân trên địa bàn. Cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra và có hình thức xử lý mạnh tay đối với các cá nhân, hộ gia đình vi phạm khi bán hàng trước cổng trường. Quan trọng hơn, chính phụ huynh phải có trách nhiệm trong việc khuyên nhủ, nhắc nhở con cái và nhất là không nên cho tiền, không để con em có điều kiện tiếp xúc nhiều với những quán hàng rong tiềm ẩn nhiều nguy hại cho sức khỏe bản thân.